DENGIZ KARAMI (LAMINARIYA) Dengiz karami — bu dengiz suvlarida o‘sadigan, jigarrang dengiz o‘simliklarining bir turi bo‘lib, u laminariya nomi bilan ham tanilgan. Dunyo bo‘yicha sog‘liq uchun eng foydali o‘simliklardan biri hisoblanadi, ayniqsa yod moddasining tabiiy manbai sifatida mashhur. Dengiz karami qadim zamonlardan beri Osiyo, Yevropa va Shimoliy mamlakatlar ovqatida keng qo‘llanilgan.1. Tasnifi va o‘sish hududlariLaminariya ko‘proq sovuq dengizlarda o‘sadi: Tinch okeani, Oq dengiz, Yaponiya dengizi, Koreya qirg‘oqlari.U suv ostida katta “o‘rmonlar” hosil qiladi, uzunligi ba’zan 2–15 metrga yetadi.Jigarrang rangga ega bo‘lib, tarkibidagi pigmentlar tufayli quyosh nurlarini yaxshi singdiradi.2. Kimyoviy tarkibiDengiz karami tarkibi juda boy:Vitaminlar:A, C, D, E, K vitaminlariB guruhi vitaminlari (B1, B2, B3, B6, B12)Minerallar:Yod (iodin) – juda yuqori miqdordaKaliyKaltsiyMagniyTemirFosforRux (sink)Boshqa moddalari:Alginatlar (toksinlarni chiqaradi)Polisaxaridlar (immunitetni kuchaytiradi)Omega-3 yog‘ kislotalariSutkiga yetadigan yodning 100–300% gacha miqdori3. Kaloriyaviy qiymati100 gramm dengiz karamida 24–30 kkal atrofida.Yog‘ deyarli yo‘q.Juda parhez mahsulot.4. Sog‘likka foydalari1. Qalqonsimon bez uchun foydaliYod tanqisligini bartaraf qiladi.Gormonal balansni normallashtiradi.Gipoteriozning oldini oladi.2.Moddalar almashinuvini yaxshilaydiAlginatlar organizmdan og‘ir metallarni chiqaradi.Metabolizmni tezlashtiradi.Ortiqcha vazn tushishiga yordam beradi.3.Ichak faoliyatini qo‘llab-quvvatlaydiJuda ko‘p tola (kletchatka) bor.Ich qotishida samarali.Ovqat hazmini yaxshilaydi.4. Yurak-qon tomir tizimiQon bosimini balanslaydi.Xolesterinni pasaytiradi.Qon tomirlarni mustahkamlaydi.5. Immunitetni ko‘taradiAskorbin kislotasi (C vitamini)AntioksidantlarVirusga qarshi tabiiy ta’sirga ega6. Terining holatini yaxshilaydiKollagen ishlab chiqarishni qo‘llab-quvvatlaydi.Namlik beradi.Akne va yallig‘lanishni kamaytiradi (maskalar tarkibida ishlatiladi).7. Qonni tozalaydiToksinlar va radionuklidlarni chiqarishga yordam beradi.Alginatlar tanani “filtrlash” kabi ish qiladi.8. Kemik (suyak) va bo‘g‘imlarKaltsiy, magniy va D vitamini ko‘pligi sabab suyaklarni mustahkamlaydi.Bo‘g‘im og‘riqlarini kamaytirishga yordam beradi.5. Homilador ayollar uchun foydasi va ehtiyot choralar(Siz 37 haftalik homiladormisiz — shuning uchun alohida yozdim)Foydasi:Anemiyani kamaytiradi (temir bor).Kabizlikni yengillashtiradi.Immunitetni ko‘taradi.Ehtiyotlik:Juda ko‘p iste’mol qilish qalqonsimon bez faoliyatiga ta’sir qilishi mumkin.Homilador ayollar kuniga 20–30 g dan oshirmaganlari ma’qul.Tuzlangan varianti bosimni ko‘tarishi mumkin.Agar qalqonsimon bez bilan bog‘liq muammo bo‘lsa, shifokor bilan maslahatlashish kerak.6. Zararli tomonlari (agar me’yordan oshsa)1. Yod ortiqcha bo‘lishiTachikardiyaAsabiylashishQalqonsimon bezning haddan tashqari ishlashi2. AllergiyaDengiz mahsulotlariga allergiyasi bo‘lganlarda kuzatilishi mumkin.3. Oshqozon shilligi sezgir bo‘lsaJuda sho‘r yoki tuzlangan shakli gastritni qo‘zg‘atadi.4. Bosim ko‘tarilishiTuzlangan (marinovanniy) variantida natriy ko‘p bo‘ladi.7.Qanday iste’mol qilinadi?Salat shaklida (eng mashhur)Quritilgan kukun (ichimliklarga qo‘shiladi)Dengiz karami chipsiKosmetik maskalarQaynatma va shorvalardaKoreya va Yaponiya oshxonasida juda keng qo‘llanadi.8.Qanday tanlash kerak?Rangi jigarrang yoki zaytun tusida bo‘lsin.Hidi dengizga o‘xshash bo‘lsin, keskin hid bo‘lmasligi kerak.Tuzlangan shaklida suvi tiniq bo‘lishi kerak.Juda qattiq bo‘lsa sifatli bo‘lmaydi.9.Saqlash shartlariTuzlangan variantini muzlatkichda 5–7 kun.Quritilganini quruq joyda 1 yilgacha.Muzlatilgan 6 oygacha sifatini yo‘qotmaydi.
