TavsiyalarMana, oylarning shohi-ramazon oyi ham kirib keldi. So'nggi yillardagi yashash sharoitimiz, taomlanish tarzimiz ancha o'zgarib, rivojlanib qolgani tayin. Ushbu maqolada ro'za tutish mobaynida sog'liqqa ta'sir ko'rsatuvchi ayrim xatolar, xususan noto'g'ri ovqatlanish haqida gap boradi.Ramazon oyida sog‘lom va to‘g‘ri ovqatlanish nafaqat kun davomida quvvat saqlashga, balki umumiy salomatlikni ham yaxshilashga yordam beradiRamazon oyiga tayyorgarlikRamazonga 10 kun qolgan vaqtda 3-4 kun oralatib ro'za tutib, organizmimizni shunga tayyorlab olishimiz lozim, shundagina ro'zaning dastlabki kunlaridan qiynalmay o'tib olamiz. Parhezshunoslar organizmni har qanday ochlik va parhezga tayyorlagani kabi, ramazongacha biz ham dushanba va payshanba kunlari ro'za tutib tayyorgarlik ko'zib olishimiz lozim.Ramazon ro‘zasini tutishdan 2-3 kun avval oshqozonda kislotaviylikni oshiruvchi mahsulotlarni cheklashimiz hamda to‘yib ovqatlanishdan o‘zimizni saqlashimiz lozim. Ayrimlar «ertadan ro‘za», deya bir-ikki kun haddan ziyod ko‘p va kuchli ovqatlanib olishadi va bu jarayon ro‘zaning ilk kunlarida qiynalishlariga sabab bo‘lishi mumkin. Chunki ichki a'zolar yana shuncha ovqat yeyishingizni kutib, tayyor turadi.Ro‘za tutaman degan odam, avvalo, ishonch bilan boshlashi kerak. Och yurishga chiday olishingizga ishonsangizgina butun ichki organlaringiz ertalabdan kechgacha yemaslik holatini tushunib, shu sharoitga mos faoliyat yuritadi. Sizning ishonchingiz butun ichki a'zolarga shomgacha och yurishga signaldir. Ishonchli kuchliligi esa niyatga bog‘liq.Saharlik (og'iz yopish) vaqtida:- Suvni ko'proq iching (2-3 stakan)- Murakkab uglevodli mahsulotlarni tanlang (masalan: yormalar, bug'doy non)- Oqsilga boy mahsulotlar (tuxum, go'sht, baliq)- Yog'li va shirin taomlardan kamroq isting'mol qiling- Mevalar va sabzavotlar bilan boyitingIftorlik (og'iz ochish) vaqtida:- Avval 1-2 dona xurmo va suv bilan boshlang- Sekin-asta yengil sho'rva yoki suyuq taom- 15-20 daqiqa tanaffusdan so'ng asosiy taom- Hazm qilish oson bo'lgan taomlarni tanlang- Juda ko'p miqdorda ovqat yemaslik kerakUmumiy tavsiyalar:- Kundalik suv me'yorini (2-2.5 litr) saqlashga harakat qiling- Gazli va shakarli ichimliklardan saqlaning- Juda sho'r, achchiq va yog'li taomlardan cheklaning- Vitaminlarga boy mahsulotlarni ko'proq iste'mol qiling- Ovqatlanish orasida 3-4 soat tanaffus qilingShuni yodda tutingki, Ramazon - bu nafaqat ovqatdan tiyilish, balki ruhiy poklanish va ibodatni kuchaytirish oyidir.Ramazon oyida sog'liqni saqlash uchun qo'shimcha muhim maslahatlar:Foydali mahsulotlar:- Yong'oq va quruq mevalar (bodom, yong'oq, mayiz) - energiya beradi- Qatiq va sut mahsulotlari - oson hazm bo'ladi- Ko'k choy - suvsizlanishni oldini oladi- Avokado, banan - mineral moddalar va vitaminlarga boy- Baliq - yengil oqsil manbaiSaharlikda quyidagilardan saqlaning:- Qovurilgan taomlar- Pishloq va kolbasa mahsulotlari- Ko'p miqdordagi qahva- Tuzli va konservalangan mahsulotlar- Fast-food turdagi taomlarIftorlikda e'tibor bering:- Birinchi navbatda organizm suv balansini tiklang- Ovqatni shoshilmay, yaxshilab chaynab yeng- Taomlar orasida tanaffus qiling- Salat va ko'katlarni ko'proq iste'mol qiling- Shomdan keyin engil tushlik qilingJismoniy faollik bo'yicha:- Og'ir jismoniy mashqlardan saqlaning- Yengil sayr qilish foydali- Namozdan oldin va keyin yengil badantarbiya- Ko'p dam oling va uyqu tartibiga rioya qiling- Tushdan keyin 15-20 daqiqa dam olish tavsiya etiladiKayfiyatni boshqarish:- Asabiylashishdan saqlaning- Ijobiy fikrlang- Oila davrasida ovqatlaning- Ibodatni muntazam bajo keltiring- Boshqalarga yordam beringBu tavsiyalarga amal qilish orqali Ramazon oyini sog'lom va mazmunli o'tkazishingiz mumkin.Zararli odatlarSaharlikda me'yoridan ortiq va tartibsiz ovqatlanib bo‘kib olish o‘ta noto‘g‘riligini unutmang. Bu yomon odat, oshqozonda muammolar keltirishi bilan birgalikda aksincha kun davomida och va chanqab yurishingizga ham sabab bo‘lishi mumkin. Ortiqcha vaznga ega odamlar saharlikda nomiga mevalardan yeb olib, suvdan to‘yib olishsa, shuning o‘zi kun davomida yengil yurishlariga yetarli, deb o‘ylayman.Saharlikda yaxshi ovqatlanib turib, shartta cho‘zilib yotish judayam zararli. Bu holat oshqozon-ichaklarimizning ish faoliyatini buzib, kun davomida behol yurish yoki shu bilan oshqozonda muammolar keltirib chiqarib, qiynalib qolishimizga sabab bo‘lishi mumkin.Og‘iz ochganda yaxdek ichimlik bilan chanqoqni bosish zararli odat, deb bilaman. Kun davomida oshqozon va ichki a'zolar o‘zini o‘zi davolash bilan band bo‘ladi va ichki harorat issiq turgan paytda muzdek ichimlikni ichish bu xuddi qizib turgan yog‘ga suv sachratishdek gap. Bu naqafat ro‘zaning shifobaxshlik xususiyatini pasaytiradi, balki iftorlikda yegan ovqatimizning tez hazm bo‘lishiga ham to‘sqinlik qiladi.Og‘iz ochgan paytda juda ham ko‘p suv ichish odati ham ishtahani bo‘g‘ib qo‘yadi. Natijada, yaxshi ovqatlanolmay qolasiz yoki majburan ovqatlanish natijasida ertalabgacha oshqozon damlab, yegan narsangiz hazm bo‘lmasdan qiynalib yurasiz.Ovqat payti meva, shirinliklar, tort, shokolad, gazlangan ichimliklar qo‘shib iste'mol qilish mumkin emas. Bular birga aralashsa, hazm jarayonini sekinlashtirib, bizni qiynab qo‘yadi.Ro‘zaning yanada shifobaxsh bo‘lishini va Ramazonda tetik yurishni istasangiz, albatta, faqat tabiiy yeguliklar va ichimliklar bilan taomlanishni tavsiya qilaman. Faqat tabiiy! Bunda har xil turdagi mahsulotlarni qo‘shib iste'mol qilmaslikka e'tibor qaratish lozim. «100 yil ortga qaytamiz» tartibiga rioya qilib, oziq-ovqatlarni tanlash tavsiya qilinadi.Non har doim dasturxonimizda bor va bo‘ladi, imkon qadar uning margarin va boshqa chetdan kelayotgan yog‘lardan tayyorlanganini iste'mol qilmaslikni tavsiya qilaman. Chunki u zararli non hisoblanadi. O‘zimizning saryog‘da tayyorlangan yoki parhezbop nonlar iste'mol qilish tavsiya qilinadi.Yana bir zararli odat — konditsionerni juda ham salqin qilib olish hisoblanadi: shamollab qolish mumkin. Qolaversa, issiq havoda chiniqishni o‘zi inson organizmi uchun koni foydadir.Ramazon oyida to'g'ri ovqatlanish bo'yicha asosiy xulosalar:Saharlik va iftorlik - kunning eng muhim ovqatlanish vaqtlari bo'lib, ularga alohida e'tibor qaratish lozim. Saharlikda to'yimli, lekin hazm qilish oson taomlarni tanlash, ko'proq suv ichish muhim. Iftorlikni esa xurmo va suv bilan boshlash, keyin sekin-asta asosiy taomga o'tish tavsiya etiladi.Sog'liq uchun eng muhimi - suv balansi va vitaminlarga boy ovqatlanish. Kun davomida kamida 2-2.5 litr suyuqlik qabul qilish, meva-sabzavotlar, yong'oq va quruq mevalarni iste'mol qilish kerak. Shu bilan birga, gazli ichimliklar, qovurilgan, o'ta yog'li va tuzli taomlardan saqlanish lozim.Ramazon - bu nafaqat ovqatdan tiyilish, balki ruhiy va jismoniy poklanish oyidir. Shuning uchun to'g'ri ovqatlanish bilan birga, yengil jismoniy faollik, ijobiy kayfiyat va ibodat muhimdir. Bu tavsiyalarga rioya qilish orqali Ramazon oyini sog'lom va mazmunli o'tkazish mumkin.
Makkajo'xoriMakkajo'xori (Zea mays) — bu o'zbekistonda keng tarqalgan va turli xil foydalari bilan tanilgan o'simlik. Quyida makkajo'xorining barcha xususiyatlari haqida batafsil ma'lumot keltirilgan:Yozning oxiri — makkajo‘xori yeyish vaqti. Biroq yoz mavsumida ushbu mahsulot ayrim insonlarning salomatligiga zarar yetkazishi mumkinligini yodda tuting. Quyida shu haqda ma’lumot beriladi.Makkajo‘xori juda to‘yimli mahsulot bo‘lib, u sizni uzoq vaqt to‘q saqlaydi va sog‘lig‘ingizni mustahkamlovchi vitaminlar bilan ta’minlaydi. Biroq uni haddan tashqari ko‘p iste’mol qilish salomatlikka jiddiy ta’sir ko‘rsatadi.1. Oziqaviy qiymati:Karbongidratlar: Makkajo'xori yuqori miqdorda karbongidratlarga, ayniqsa, kraxmalga boy. Bu uni energiya manbai sifatida juda foydali qiladi.Protein:Makkajo'xori o'zida o'rta darajadagi oqsillarni saqlaydi, lekin boshqa donli mahsulotlarga qaraganda kamroq bo'lishi mumkin.Yog'lar:Makkajo'xori o'rtacha miqdorda yog'lar saqlaydi, ammo u yog'larni "yaxshi" (monounsaturated va polyunsaturated) deb hisoblanadigan shakllarda saqlaydi.Tolalar (Kletchatka): Makkajo'xori o'zida to'yimli tolalarni (kletchatka) saqlaydi, bu esa hazm qilish tizimini yaxshilashda yordam beradi.2. Vitaminlar va minerallar:Vitamin A: Makkajo'xori A vitamini, ayniqsa, sariq va to'q sariq rangli makkajo'xori turlarida mavjud. A vitamini ko'z salomatligi, immun tizimi va teri uchun juda muhimdir.Vitamin B guruhi: Makkajo'xori B vitaminlariga boy, ayniqsa B1 (tiamin), B3 (niatsin) va B5 (pantotenik kislota) vitaminlari. Bu vitaminlar energiya ishlab chiqarish, asab tizimi va yurak salomatligi uchun zarurdir.Vitamin C: Makkajo'xori oz miqdorda, lekin hayotiy ahamiyatga ega bo'lgan C vitaminini ham saqlaydi, bu esa immun tizimini qo'llab-quvvatlashga yordam beradi.Minerallar: Makkajo'xori magniy, fosfor, kaliy, temir va rux kabi minerallarga boy. Bu minerallar suyaklar, mushaklar va nerv tizimi uchun juda muhimdir.3. Sog'liqka foydalari:Energiya manbai: Makkajo'xori yuqori miqdorda karbongidratlar va kletchatka saqlaydi, bu esa uzoq davom etadigan energiya beradi va uzoq vaqt davomida to'qlik hissi yaratadi.Yurak va qon tomir salomatligi: Makkajo'xori tarkibidagi kaliy yurakning normal ishlashini qo'llab-quvvatlaydi, qon bosimini pasaytiradi va yurak-qon tomir tizimini himoya qiladi. Shuningdek, makkajo'xori xolesterolni pasaytirishga yordam beradi.Hazm qilish tizimi: Makkajo'xori tarkibidagi tolalar hazm qilishni yaxshilaydi, ichaklarni tozalaydi va ichak harakatlarini normallashtiradi.Teri salomatligi: Makkajo'xori tarkibidagi A vitamini va antioksidantlar terining salomatligini qo'llab-quvvatlaydi, teri yangilanishini va himoya funktsiyalarini yaxshilaydi.Og'irlikni boshqarish: Makkajo'xori to'yimli bo'lib, past kaloriyali ozuqa manbai sifatida vaznni nazorat qilishda foydali bo'lishi mumkin.4. Boshqa foydalari:Immun tizimini mustahkamlash: Makkajo'xori tarkibidagi C va A vitamini immun tizimini kuchaytiradi, infeksiyalarga qarshi kurashishda yordam beradi.O't pufakchasini qo'llab-quvvatlash: Makkajo'xori tarkibida kaliy borligi sababli, u o't pufakchasi va buyraklarning normal ishlashiga yordam beradi.Yallig'lanishga qarshi ta'sir: Makkajo'xori tarkibidagi antioksidantlar va flavonoidlar yallig'lanishga qarshi kurashishda yordam beradi.5. Makkajo'xorining turi va ishlatilishi:Yog'li makkajo'xori: Yog'li makkajo'xori o'zida yuqori miqdorda moy va vitamin E saqlaydi. Udan olingan yog'lar ham sog'liq uchun foydali bo'lishi mumkin.Sariq makkajo'xori: Sariq makkajo'xori vitamin A va C, shuningdek, antioksidantlar bilan boy bo'lib, ko'z va teri salomatligi uchun foydalidir.Pishirilgan yoki qovurilgan makkajo'xori: Pishirilgan yoki qovurilgan makkajo'xori ko'plab taomlarda, masalan, sho'rvalar, salatlar, pishiriqlar va boshqa milliy taomlarda ishlatiladi.Makkajo'xori uni: Makkajo'xori unidan pishiriqlar, non va boshqa turli xil ozuqaviy mahsulotlar tayyorlanadi.Makkajo'xorining popugiOlimlarning fikricha, jo’xori popugini iste’mol qilgan insonlar saraton kasalligiga boshqalarga nisbatan kamroq chalinar ekanlar.Popukdan tayyorlangan damlamalar jigar shishlari, buyrakdagi toshlarni surish va nefritda yordam beradi.Damlamani tayyorlash uchun 1 oshqoshiq popuk ustiga 1,5 stakan qaynagan suv solinadi va 1 soat davomida past olovda qaynatiladi.Sovigach, suzilib, 1-2 oshqoshiqdan kuniga 4 mahal ichilsa, safro haydashga ham yordam beradi.Jo’xori popugini asal bilan iste’mol qilingani o’pka silini davolashda foydali.O’t pufagidagi toshlarni tushirishda esa 3 oshqoshiq o’t va 200 ml suvdan damlama tayyorlash lozim.Jo’xori popugi qondagi xolestirin moddasini kamaytishi xususiyatiga ega. Shuningdek, uning tarkibida B guruhiga oid ko’plab vitaminlar mavjud.Zararli tomonlari:Allergik reaktsiyalar: Makkajo'xori ba'zi odamlar uchun allergik reaktsiyalarni keltirib chiqarishi mumkin.Shakar darajasini oshirish: Makkajo'xori o'zida yuqori miqdorda kraxmal saqlaganligi sababli, ba'zi odamlar uchun shakar darajasi oshishi mumkin. Diabetga chalinganlar ehtiyotkorlik bilan iste'mol qilishi kerak.Xulosa:Makkajo'xori — ozuqaviy jihatdan boy va sog'liq uchun foydali o'simlikdir. U energiya manbai sifatida ishlatilishi mumkin, yurak va qon tomir tizimini qo'llab-quvvatlaydi, hazm qilishni yaxshilaydi, immun tizimini mustahkamlaydi va teri salomatligini qo'llab-quvvatlaydi. Shuningdek, makkajo'xorini ko'plab taomlarda ishlatish mumkin va u xalqaro va milliy oshxonalarda keng qo'llaniladi.
KiviKivi mevasi o‘zining vitaminlarga boyligi bilan mashhur. U o‘zining turiga qarab 50 grammdan 150 grammgacha og‘irlikda bo‘lishi mumkin. Antioksidantga boy kivi tarkibida ko’p miqdorda C vitamini, xun tolasi va muhim ozuqaviy moddalar mavjud. U C vitaminidan tashqari, kaltsiy, temir, magniy, fosfor, kaliy moddalarini ham o'z ichiga oladi.Kivi mevasining ko'plab foydali xususiyatlari mavjud, ammo ba'zi hollarda zararli ta'sirlari ham bo'lishi mumkin. Quyida kivining foydalari va zararlari keltirilgan:Kivining foydalari:1. Vitamin C manbai Kivi tarkibida yuqori miqdorda vitamin C mavjud, bu esa immun tizimini mustahkamlashga, teri salomatligini yaxshilashga va organizmni erkin radikallardan himoya qilishga yordam beradi.2. Antioksidantlar Kivi flavonoidlar, karotinoidlar va polifenollar kabi kuchli antioksidantlarga boy. Ular hujayralarni zararlardan himoya qilib, qarish jarayonini sekinlashtiradi.3. Yurak salomatligi Kivi mevasida kaltsiy, magniy, potasyum va omega-3 yog'li kislotalari mavjud. Bu moddalar yurak-qon tomir tizimining sog'lom ishlashini qo'llab-quvvatlaydi, qon bosimini pasaytiradi va yurak kasalliklarining rivojlanish xavfini kamaytiradi.4. Hazm qilishni yaxshilash Kivi tarkibida kletchatka (tolalar) va fevralizim (kiwi proteaza) fermenti mavjud bo'lib, ular hazm qilish jarayonini yaxshilaydi, ichak faoliyatini normallashtiradi va ich qotishi muammolarini bartaraf etishga yordam beradi.5. Vaznni nazorat qilish Kivi past kaloriyali va yog'siz bo'lib, uning to'yimli tarkibi, ayniqsa, kletchatka, to'qlik hissini beradi. Bu esa vaznni nazorat qilishga yordam beradi.6. Immun tizimini qo'llab-quvvatlash Kividagi vitamin C va boshqa ozuqaviy moddalari immun tizimini mustahkamlashga yordam beradi, organizmni infeksiyalar va kasalliklar bilan kurashishda qo'llab-quvvatlaydi.7. Terining salomatligi Vitamin C va antioksidantlar teri hujayralarini yangilaydi, terining elastikligini oshiradi va ajinlarni kamaytiradi.8. Yallig'lanishga qarshi xususiyatlar Kivi yallig'lanishni kamaytirish xususiyatlariga ega bo'lib, og'riqlar va shishishni engillashtiradi, bo'g'imlardagi yallig'lanishlarni kamaytiradi.9. Ko’z salomatligini yaxshilaydi.Kivi tarkibidagi samarali moddalar ko'z kasalliklarini oldini olish va ko'rishni yaxshilashga yordam beradi.10. Homiladorlik davrida ovqatlanishda muhim ahamiyatga egaKivi homilador ayollar uchun ham foydalidir. Uning tarkibida juda kam mahsulotlarda uchraydigan B9 vitamini (foliy kislotasi) va B6 (piridoksin) mavjud. Homilador va emizikli ayollar, bolalar va keksalar uchun ayniqsa foydali bo‘lgan B6 vitaminining bitta kividagi miqdori kunlik normaning 4 foizini tashkil etadi.Kivining urug'lari haqida bir nechta muhim ma'lumotlar mavjud:1. Urug'lar tarkibi Kivi mevasining urug'lari kichik, qora rangda va meva ichida ko'plab joylashgan. Bu urug'lar omega-3 yog'li kislotalari, xususan, alfa-linolenik kislota (ALA)ga boy, bu esa yurak salomatligini qo'llab-quvvatlashga yordam beradi.2. Sog'liq uchun foydalariOmega-3: Kivi urug'lari omega-3 yog'li kislotalarini o'z ichiga oladi, bu yurak va qon tomir tizimining sog'lig'ini yaxshilashda muhim ahamiyatga ega.3. Tolalar (kletchatka) Kivi urug'larida kletchatka ham mavjud, bu hazm qilish tizimini yaxshilashga yordam beradi, ichak faoliyatini normallashtiradi va ich qotishini oldini olishda foydalidir.5. Iste'mol qilish Kivi urug'lari odatda mevani yeb bo'lgach, naturada ham qiyin hazm bo'lishi mumkin. Biroq, urug'larni to'liq qabul qilishning o'zi zararli emas. Agar kivi urug'lari maxsus ishlov berilgan bo'lsa (masalan, qahva yoki smuzi sifatida), ular yanada foydali bo'lishi mumkin.6. Tarkibida zararli moddalar yo'q Kivi urug'lari tarkibida zaharli yoki zararli moddalar mavjud emas, shuning uchun ular xavfsiz ravishda iste'mol qilinishi mumkin.Kivining zararli xususiyatlari:1. AllergiyaBa'zi odamlar kivi iste'mol qilganda allergik reaktsiyalar ko'rsatishlari mumkin. Bu reaktsiyalar, asosan, og'iz qichishishi, toshmalar, shishish va nafas olishdagi qiyinchiliklar shaklida namoyon bo'lishi mumkin.2. Oshqozon bezovtaligi Kivi mevasining kislotaligi ba'zi odamlar uchun oshqozon shilliq qavatini bezovta qilishi va oshqozonning kislotali muhitini oshirishi mumkin. Bu esa oshqozon qorin bo'shlig'ini yallig'lantirishi mumkin.3. Oziq moddalar bilan o'zaro ta'sir Kivida oqsillarni hazm qilishni tezlashtiruvchi fevralizim fermenti mavjud. Ba'zi odamlar uchun bu fermentning yuqori faoliyati, qonda ortiqcha oqsilni tez hazm qilishga olib kelishi mumkin.4. Og'ir miqdorda iste'mol qilish Juda ko'p kivi iste'mol qilish (masalan, kundalik me'yorni oshirib yuborish) shakar miqdorining ko'payishiga olib kelishi mumkin, bu esa qon shakarini oshirishga olib kelishi mumkin.Kivi mevasining kichik donalari bolalar uchun xavf tug'dirishi mumkin, chunki ular nafas yo'llariga tushib, nafas olish qiyinlishuviga olib kelishi mumkin. Shuning uchun kichik bolalar uchun kivi mevasini ehtiyotkorlik bilan berish kerak.
BananBananning foydali xususiyatlari ko‘p. U nafaqat mazali, balki salomatlikka ham foydalidir. Quyidagi foydali xususiyatlarni keltirish mumkin:Bananni muntazam ravishda iste'mol qilish, organizmning umumiy sog‘ligini yaxshilashga va turli kasalliklarni oldini olishga yordam beradi.Xususiyatlari1. Kuchli energiya manbaiBanan yuqori miqdorda uglevodlar va shakar saqlaydi, bu esa tezkor energiya manbai sifatida foydalidir.2. Yurak salomatligi uchun foydaliBanan tarkibida ko‘p miqdorda kaliy bor, bu esa yurakni sog‘lom saqlashga yordam beradi va qon bosimini pasaytiradi.3. Ichak faoliyatini yaxshilashBanan pektin deb ataladigan tolalar bilan boy bo‘lib, bu ichakni tozalashga, hazm jarayonlarini yaxshilashga va qovuqni sog‘lomlashtirishga yordam beradi.4. Vitamin va minerallar manbai Banan A vitamini, B6 vitamini, C vitamini, va magniy kabi muhim vitaminlar va minerallarga boy.5. Stressni kamaytirish Banan tarkibida serotoninning oldingi shakli bo‘lgan triptofan moddasi mavjud bo‘lib, bu kayfiyatni yaxshilashga yordam beradi va stressni kamaytiradi.6. Immun tizimini mustahkamlash Banan C vitamini va boshqa antioksidantlar bilan boy bo‘lib, immun tizimini mustahkamlashga yordam beradi.7. Qon shakarini nazorat qilishBananning o‘rtacha miqdordagi shakar tarkibi qon shakarini barqarorlashtirishga yordam beradi, shuning uchun u diabet bemorlari uchun ham foydali bo‘lishi mumkin.8. Anemiya (qon kamayishi) ni oldini olish Banan tarkibida temir miqdori bo‘lmasa-da, vitamin B6 va folatning mavjudligi anemiyani oldini olishga yordam beradi.9. Sog‘lom teri uchun foydalidir Banan tarkibida C vitamini va antioksidantlar mavjud bo‘lib, bu terini yangilashga va unga yorqinlik berishga yordam beradi. Bundan tashqari, banan terini namlaydi va yallig‘lanishni kamaytiradi.10. Mushaklarni tiklashda yordam beradiBananda mavjud bo‘lgan kaliy va magniy minerallari mushaklarni tiklashda va spazmlarni oldini olishda muhim rol o‘ynaydi. Shuningdek, sportchilar uchun tezda energiya olishga yordam beradi.11. Suyuqlik balansini saqlashKaliy va magniy moddalarining yuqori darajasi organizmning suyuqlik balansini saqlashga yordam beradi va dehidratsiyadan saqlanishga yordam beradi.12. Tish va suyaklarni mustahkamlashBanan tarkibidagi magniy, kalsiy va fosfor minerallari tishlar va suyaklarning sog‘lom bo‘lishi uchun foydalidir.13. Qo‘sh va qon tomirlarini mustahkamlash Banandagi vitamin B6 va magniy moddalarining yordami bilan qo‘sh va qon tomirlarining funksiyasi yaxshilanadi, bu esa ular kuchli va sog‘lom bo‘lishini ta'minlaydi.14. Ovqat hazm qilishni yaxshilash Banan tarkibidagi tolalar, ayniqsa, pektin, ovqat hazm qilish jarayonlarini yaxshilaydi va qorin og‘rig‘ini kamaytiradi. Shuningdek, u ichak florasini sog‘lom saqlashga yordam beradi.Banan nafaqat mazali, balki turli xil sog‘liq uchun foydali bo‘lgan xususiyatlarga ega.ZararlariBananning ko‘plab foydali xususiyatlari bo‘lsa-da, ba'zi zararli tomonlari ham mavjud. Quyidagi holatlarda banana ehtiyotkorlik bilan yondashish lozim:Bananni sog‘lom va muvozanatli ravishda iste'mol qilish tavsiya etiladi1. Oziqlanishning ortiqcha bo‘lishiBananda shakar va uglevodlar ko‘p, shuning uchun ortiqcha miqdorda iste'mol qilinsa, vazn ortishi va qandli diabetni kuchaytirish xavfi mavjud. Ayniqsa, qandli diabeti bor kishilar uchun bananni me'yorida iste'mol qilish zarur.2. Qon shakarini oshirishi Bananning yuqori glysemik indeksi (GI) mavjud, bu esa uning tezda qon shakarini oshirishiga olib kelishi mumkin. Bu holat, ayniqsa, insulinni nazorat qilayotgan diabet bemorlarida ehtiyotkorlikni talab qiladi.3. Allergik reaktsiyalar Ba'zi odamlar banan tarkibidagi moddalar bilan allergik reaktsiya ko‘rsatishi mumkin. Banan allergiyasi kamdan-kam uchraydi, ammo ba'zi shaxslar terida toshma yoki qichishish kabi alomatlarni sezishi mumkin.4. Shishish va ichak muammolari Bananda ko‘p miqdorda tola borligi sababli, ba'zi odamlar uni ortiqcha iste'mol qilganda ichakda gaz to‘planishi yoki shishish sezishi mumkin. Bu holat, ayniqsa, oshqozon va ichak tizimi muammolari bo‘lgan kishilarda yuzaga kelishi mumkin.5. Potentsial miqdorda kalium ortishiBanan kaliy bilan boy bo‘lib, uning ortiqcha miqdori tanadagi kaliy balansini buzishi mumkin. Bu, ayniqsa, buyrak muammolari yoki kaliyni tashuvchi dori-darmonlarni qabul qilayotgan kishilar uchun xavf tug‘dirishi mumkin.6. Me'yoridan ko‘p iste'mol qilish oshqozon muammolariga olib kelishi mumkin Banandagi yuqori shakar va tola miqdori oshqozon-ichak tizimi bilan bog‘liq muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. Ayniqsa, bananni me'yoridan ko‘p iste'mol qilish, hazm qilishni qiyinlashtirishi yoki ichaklarni og‘ritishi mumkin.XulosaBanan — sog‘liq uchun juda foydali meva bo‘lib, u energiya manbai, yurak va ichak salomatligi, teri va immun tizimi uchun foydalidir. Shuningdek, u stressni kamaytirish, mushaklarni tiklash va suyuqlik balansini saqlashda yordam beradi. Ammo, bananni ortiqcha iste'mol qilish, ayniqsa diabet, oshqozon-ichak muammolari yoki buyrak kasalliklari bo‘lgan kishilar uchun zararli bo‘lishi mumkin. Shuning uchun, bananni me'yorida va ehtiyotkorlik bilan iste'mol qilish muhimdir.
Qishmavsumida ko'proq qanday taomlar iste'mol qilinadi?Qish mavsumida ovqatlanish immunitetni saqlash va tanadagi issiqlikni saqlashga qaratilgan bo‘lishi kerak. Bu haqda diyetolog Irina Pisareva «Vechernyaya Moskva» nashriga bergan intervyusida o‘z tavsiyalarini aytib o‘tdi.Sovuq mavsumda yarim tayyor mahsulotlar va fastfudlarni iste’mol qilishdan voz kechish kerak. Ular immunitet tizimini buzadi. Buning o‘rniga mavsumiy mahsulotlarga ustunlik berish yaxshidir.«Qishda xurmo, behi va turp tanani vitaminlar bilan to‘yintirishga yordam beradi. Ular metabolizmni sekinlashtirmaydi»,— deya ta’kidlagan Shifokor..Imkon boricha non mahsulotlari, sut, makaron, kartoshka, qayta ishlangan jo‘xori uni yormalari, maydalangan guruch, kraxmal va jelatinli oziq-ovqatlardan voz kechish yoki hech bo‘lmaganda foydalanishni kamaytirishga harakat qilish zarur. Sababi bu kabi mahsulotlar imunitetni susaytirib, kasalliklarga chalinishga moyil qilib qo‘yadi.Tuzlangan karam va muzlatilgan rezavorlar kabi C vitaminiga boy ovqatlar salomatlikni saqlashga yordam beradi.Diyetolog, shuningdek, qishda kunlik kaloriya iste’molini cheklamaslikka chaqirgan. Shunda tana sovuq havo bo‘lishiga qaramasdan tanada issiqlik hosil qilish uchun kuchga ega bo‘ladi. Bunga tarkibida omega yog‘ kislotalari (baliq, avakado, zaytun moyi, yong‘oq) bo‘lgan ovqatlar kiradi.Ichimliklar orasida o‘simlik choyi va infuziyalariga, shuningdek, yangi siqilgan sharbatlarga ustunlik berish kerak.Qishda to'g'ri ovqatlanish 6 ta foydali maslahatAgar qishda sizni shamollash va ortiqcha kaloriyalar bezovta qilmasligini istasangiz, unda to’g’ri ovqatlanishga rioya qilishingizni tavsiya etamiz.Qish mavsumida ovqatlanish ratsioniga e’tibor qaratish muhim. Chunki iqlim o’zgarishi unga ta’sir qilmay qolmaydi va buning oqibatida siz o’zingizni yomon his eta boshlaysiz.Baxtga qarshi odatda erinchoqligimiz tufayli, ko’proq tez tayyor bo’ladigan (yoki pishirishni talab etmaydigan) taomlarni iste’mol qilamiz. Keyin esa – soch to’kilishi, teri qurishiga qishni aybdor qilamiz. Keling, birgalikda yomon odatlardan xalos bo’lish uchun, yaxshilarini odat qilib olamiz.1.Kuningizni to’g’ri boshlangKunni to’g’ri nonushta bilan boshlash eng muhim vazifalardan biridir. Siz uchun ikki xil nonushta turini taqdim etamiz. (Va albatta retseptlar bilan birga).Bo’tqa – eng foydali nonushtalardan biri bo’lib, organizimingizni ozuqlantiradi.Salat – hazm qilish jarayonini tezlashtirish uchun eng maqul nonushta bo’lib, erta tongdan organizmingiz uchun kerakli bo’lgan vitaminlarni olishga yordam beradi.2.Mavsumiy mahsulotlarni ko’proq iste’mol qilingQishda mavsumiy mahsulotlarni iste’mol qilgan yaxshiroq. Chunki ularning ko’pida C vitamini (immunitet oshirishda yordam beradi) va foliy kislotasi (yurak-qon tomir, asab va reproduktiv tizimlarning ishiga foydali ta’sir ko’rsatadi) bor. Ushbu mahsulotlarni har kunlik taomnomangizga qo’shib qo’ying:Xurmo – sovuqda aynimaydigan yagona meva. Tabiiy antioksidant bo’lgan beta-karotin ushbu mevaga «quyosh» rangini beradi. Bundan tashqari xurmo A,B va C vitaminlariga boy.Tuzlangan karam – o’zida barcha mahsulotlardan ko’proq C vitaminini saqlaydi. Bundan tashqari, uning tarkibida yurak urishi va qon bosimini normallashtiradigan kaliy mavjud.Zanjabilli choy – metabolizmni tezlashtiradi, ya’ni qishda, dam olish paytida olingan kilogrammlardan xalos bo’lishga yordam beradi.3.Tarkibida rux mavjud bo’lgan mahsulotlarni ko’proq iste’mol qilingQishning sovuq kunlaridi bizga eng keraklisi – bu kuchli immunitet. Rux esa immun tizimini mustahkamlashda juda katta yordamchi (hech bo’lmaganda rux shamollashda albatta yordam beradi). Tarkibida rux moddasi bolgan mahsulotlar ro’yhatini o’zingizga saqlab qo’ying.Yasmiq, no’xot, loviya, kedr yong’oqlari, achchiq shokolad, bug’doy kepagi, pistalar, qisqichbaqa.4.Faqat o’simlik yo’g’laridan foydalaningYog’ sovuq havoda isinishga yordam berishini barchamiz bilamiz, ammo boshqa tomondan, hayvonlarning yog’lari qon tomirlari uchun zararli ekanligini tushunamiz. Bunday qiyin vazifani qanday hal qilish mumkin? Faqatgina hayvonlarning yog’larini o’simlik yog’lari bilan almashtiring. Masalan, siz turli xil o’simlik moylarining aralashmasini sotib olishingiz va salatlar yoki taomlar tayyorlashda ishlatishingiz mumkin.5.Taomnomangizga baliq, tuxum va pishloq qo’shingHar bir insonning mushaklari oqsilga muhtoj. Oqsil yetishmasligi esa tanadagi kuch miqdorini pasayishiga olib keladi. Shunday qilib, qizil ikra, sut, tuxum, qattiq pishloq, tabiiy yogurt va yong’oqlar – oqsilga boy hisoblanadi. Hafta davomida oqsilga boy taomlarni iste’mol qilishga harakat qiling, masalan, ko’katlar bilan pishirilgan baliq.6.Shirinliklardan voz kechingAgar biz yomon kayfiyatda bo’lsak, mazali va yuqori kaloriyali ovqatlar, ko’pincha shokoladlarni iste’mol qilishga shunchalik o’rganib qolganmiz-ki, hatto nosog’lom taom ta’midan zavqlanib, tanamizga zarar keltirayotganimiz haqida o’ylab ham ko’rmaymiz.Shuning uchun, biron bir shirin narsa iste’mol qilmoqchi bo’lsangiz, o’zingizni ko’proq to’yimli ovqatlar bilan chalg’iting.Har doim sog’lig’ingiz haqida qayg’uring va to’g’ri ovqatlanishning asosiy qoidalariga rioya qilishga harakat qiling.
Homiladorlik davrida sog'lom ovqatlanish siz va chaqalog'ingiz uchun foydalidirHomiladorlik vaqtida sizning va chaqalog'ingizning sog'lig uchun qo'shimcha 300 kaloriya kerak. Siz nima yeysiz va ichasiz - bu chaqalog'ingiz uchun asosiy oziqlanish manba shuning uchun muvozanatli va sog'lom ovqatlanishn saqlashga harakat qiling. vitamin D sog'lom suyaklar va tishlar uchunfoliy kislotasi umurtqa pog'onasi rivojlanishiga yordam beraditemir qizil qon hujayralari rivojlanishiomega 3 yog' kislotasi bolaning miyasi va ko'zi rivojlanishini yaxshilaydikalsiy sog'lom suyaklar va tishlarSog`lom homiladorlik va sog'lom bola uchun sizga nafaqat kaloriya, balki vitaminlar, temir, kaltsiy va boshqa muhin minerallar va ozuqa moddalari ham kerak. Ortiqcha ovqatlanishdan saqlaning, aksincha, sog'lom va muvozanatli ovqatlanishga e'tibor qarating Balansli va sog'lom ovqatlanish nima? "Muvozanatli va sog'lom ovqatlanish ozuqaviy moddalar bilan ta'minlaydi kabi turli xil oziq-ovqatlardan to'g'ri nisbatlarda" Homiladorlik paytida vazinni qanday boshqarish kerak?Homiladorlik vaqtida siz kuniga qo'shimcha kaloriyalarni iste'mol qilishingiz kerak. Demak, to'yimli dietaga ma'lum ehtiyoj bor. Ammo bir vaqtning o'zida juda ko'p ovqat iste'mol qilsangiz, zararli bo'lishi mumkin bolgan ortiqcha vazn ehtimoli bor. Ortiqcha vaznga ega bo'lgan homilador ayollar bel ogrigi, oyoq ogrigi, charchoq, qon bosimi va diabet kabi sog'liq muammolariga duch kelishlari mumkin. Ayol homiladorlik davrida 25 dan 35 funtgacha (11,5 dan 16 kilogrammgacha) ortishi kerak, ya'ni. 1. 1-trimestrda 1-2 kg 2. 1.5. 2 trimestrda oyiga 2 kg 3. 1,5 - 2 kg. 3-trimestrdagi oy Homiladorlik vaqtida vaznni nazorat qilish usullari qanday? Barcha oziq-ovqat guruhidan yaxshi muvozanatli ovqat iste'mol qiling Ko'proq sabzavot va mevalarni iste'mol qiling Shifokor tavsiya qilganidek muntazam ravishda mashq qiling Haddan tashqari issiqlikdan saqlaning, ovqatlanish, yog/ sariyog' va yuqori kaloriyali shakarli ovqatlardan saqlaning. I
Tuzlangan bodringning sog'liq uchun foydalari…Tuzlangan sabzavotlar anemiyani oldini olish va suyaklarni mustahkamlashda samaralidir.Tuzlangan bodringlar butun immunitet tizimini himoya qiladi va mustahkamlaydi. Ichak florasini tartibga soladi va immunitetni mustahkamlaydi. Organizmni chidamli qiladi. Immunitetimiz ichak salomatligimiz bilan chambarchas bog'liq. Shunday qilib, sog'lom ichaklar immunitet tizimi hujayralarini qo'llab-quvvatlab, organizmni chiniqtiradi.Tarkibidagi tolalar va probiyotiklar tufayli tuzlangan bodringlar bilvosita ichak sog'lig'ini himoya qilish orqali shamollash va gripp kabi mavsumiy kasalliklarni yengishimizga yordam beradi.Bundan tashqari, tuzlangan bodring tarkibidagi sirka tufayli, oshqozon va ichakda paydo bo'ladigan kasallik keltirib chiqaradigan bakteriyalarni yo'q qilish qobiliyatiga ega.1.Tuzlangan mahsulotlar B guruhi vitaminlariga hissa qo'shadi. B vitamini asab tizimini himoya qilish va xotirani mustahkamlashga yordam beradi, shu bilan birga depressiyadan himoya qilishda rol o'ynaydi. Shuningdek, u uglevod va yog' almashinuvida ham rol o'ynaydi.2.Suyak salomatligini qo'llab-quvvatlaydi. K2 vitamini ichakdagi bakteriyalar tomonidan sintezlanadi. Tuzlangan bodring tarkibidagi foydali bakteriyalar florani yaxshilashga hissa qo'shib, K2 vitamini sintezini oshirishi mumkin. Ayniqsa, tuzlangan karam. K2 vitamini suyaklar va tishlarda kaltsiy miqdorini oshiradi va natijada bu to'qimalarni mustahkamlaydi. Shu bilan birga, u kaltsiyning tomir devorida to'planishiga va tomirlarda kalsifikatsiyaga olib kelishiga to'sqinlik qiladi, shu bilan bilvosita yurak-qon tomir sog'lig'ini himoya qiladi.3.Tarkibida ko'p miqdorda tola bo'lgani uchun, ayniqsa, ovqat bilan iste'mol qilinganda, ovqatning oshqozondan chiqish vaqti sekinlashadi, insulin sekretsiyasi muvozanatlanadi va qonda shakar miqdori nazorat qilinadi. Agar sizda insulin qarshiligi kabi kasallik mavjud bo'lsa, uni shu tarzda iste'mol qilish foydalidir.4.Suyaklarda kaltsiyning so'rilishini ta'minlaydi va himoya qiladi. Shuningdek, u kaltsiy darajasini tartibga soladi.5.Sog'lom odamlarda uni iste'mol qilish yurak-qon tomir kasalliklaridan himoya qiladi. U ko'plab foydali bakteriyalarni o'z ichiga oladi va bu bakteriyalar ichak florasini tartibga soladi. Ichak florasida bu bakteriyalarning zichligi va xilma-xilligini oshirish yurak-qon tomir kasalliklaridan himoya qiladi. Bundan tashqari, yuqori antioksidant va vitamin-mineral tarkibi bilan qon tomirlari sog'lig'ini himoya qiladi. Biroq, bu himoya sog'lom odamlar uchun amal qiladi.6.Qabziyatni oldini oladi. Tuzlangan mahsulotlarda ishlatiladigan sabzavotlar va mevalarda ko'p miqdorda tolalar mavjud. Bu mahsulotlar ichakdagi foydali bakteriyalar sonini ko'paytirishga yordam beradi. Bundan tashqari, tuzlangan bodring fermentatsiya bosqichida ichak sog'lig'iga ijobiy ta'sir ko'rsatadigan maxsus bakteriyalar hosil bo'ladi. Shunday qilib, ichak harakatini tartibga solish orqali ich qotishining oldini olish mumkin. Qabziyatni oldini olish uchun salatlaringizga tuz o'rniga oz miqdorda tuzlangan bodring qo'shing. Shunday qilib, siz ham tolani ko'p iste'mol qilish bilan ich qotishni oldini olishingiz mumkin.7.Metabolizmni tezlashtiruvchi ta'siri, ich qotishga qarshi ta'siri va kaloriyasi pastligi tufayli dietada bo'lganlar uchun ozishga yordam beradi. Tolali mahsulot bo'lib, u to'yish vaqtini uzaytirish orqali bu jarayonni qo'llab-quvvatlaydi.8.Saraton kasalligidan himoya qilishi mumkin. Tuzlangan mahsulotlarda ishlatiladigan meva va sabzavotlar ko'p miqdorda vitaminlar, minerallar va antioksidantlarni o'z ichiga oladi. Tuzlangan holda iste'mol qilinganda vitamin miqdori ozaysa-da, bu oziq-ovqatlar mineral va antioksidantlarga boy tarkibi bilan salomatlikka ijobiy hissa qo'shadi. Tuzlangan bodring tarkibidagi antioksidantlar saraton kasalligidan himoya qilishi mumkin. tuzlangan bodring bilan birga, lavlagi, karam va sabzi kabi sabzavotlarni iste'mol qilish orqali antioksidantlar xilma-xilligini oshirish mumkin.9.Ichak florasining buzilishi tashvish va ruhiy tushkunlik kabi kayfiyatning buzilishi bilan bog'liq. Probiyotiklar ichakning normal bakterial muvozanatini saqlashga yordam beradi; Ushbu ta'sirlar tufayli u tashvish va depressiyaning oldini olishda rol o'ynaydi. Tuzlangan bodringni iste'mol qilish insonning kayfiyatiga ijobiy ta'sir qiladi.Tuzlangan bodring dunyoning istalgan milliy oshxonasida qadrlanadi, garchi ba'zi odamlar cheklangan miqdorda iste'mol qilishlari kerak.DİQQAT:Agar sizda qandli diabet va gipertenziya bo'lsa, bu sizning qon bosimingiz oshishiga olib kelishi mumkin, chunki bu siz uchun xavf omili bo'ladi. Bu sizning buyraklaringiz uchun xavf tug'dirishi mumkin. Qandli diabet bilan og'rigan odamlar, iloji bo'lsa, uni umuman iste'mol qilmasliklari kerak.Tuzlangan mevalarda natriy ko'p bo'lgani uchun; yuqori qon bosimi, qandli diabet, buyrak etishmovchiligi va oshqozon kasalliklari bilan kasallanganlar nazorat ostida ovqatlanishlari kerak. Bunday kasalliklarga chalinganlar, albatta, shifokorlariga murojaat qilishlari va ularni nazorat ostida iste'mol qilishlari yoki kasallik darajasiga ko'ra tuzlangan mahsulotlarni umuman iste'mol qilmasliklari kerak.Bu kasallik xavfini oshiradi, ayniqsa tayyor tuzlangan bodringlarda natriy miqdori yuqori bo’ladi. Tuzlangan bodring iste'mol qilingan kuni shish paydo bo'lishini oldini olish uchun suv iste'molini oshirish kerak.Tuzlangan bodringni qanday tayyorlash mumkin?Karam, bodring, yashil loviya, sabzi, baqlajon, gulkaram, qalampir va qovun kabi ko'plab sabzavot va mevalarni qishga tuzlangan bodring bilan iste'mol qilishingiz mumkin. Bitta navdan ko'ra turli xil sabzavotlarning tuzlangan mahsulotini iste'mol qilish ko'proq foyda keltiradi, chunki u organizmga olingan antioksidantlarning xilma-xilligini oshiradi. Faqat sirka va tuz qo‘shilgan holda tayyorlangan, tarkibida konservantlar bo‘lmagan, shisha idishlarda uy sharoitida tegishli sharoitda saqlangan va me’yorida iste’mol qilinadigan tuzlangan bodringlar ko‘p foyda keltiradi.
Sabzining foyda va zararlariSabzining foydali tomonlari va bir kunda qancha miqdorda iste’mol qilish mumkinligi haqidagi quyida qiziqarli ma’lumotlar taqdim etamiz.Sabzining 90 % ini suv tashkil qiladi.Sabzi tarkibida A, B3, B4, B5, B9, C, E vitaminlari, shuningdek, kaliy, natriy, fosfor, kalsiy, magniy, temir minerallari mavjud.Sabzi ajoyib parhezbop mahsulot bo’lib, unda ko’p vitaminlar bo’lib, 90 %ini suv tashkil qiladi va bu uning kaloriyasi juda pastligidan dalolat beradi. Sabzining foydali xususiyatlari nimada?Kaloriyasining pastligi sabab ham sabzi juda foydali bo’lib, u soch, tirnoq va tishlarni mustahkam qiladi, terini esa tiniqlashtiradi. Sabzi tarkibida ko’pgina antioksidantlar navjud bo’lib, ular organizm yoshligini saqlab qolib, immunitetni ham mustahkamlaydi.Sabzi sharbati shamollashga qarshiSabzi sharbati o’zida ko’pgina futonsidlarni saqlab, ular organizmga viruslarga qarshi kurashishda yordam beradi. Yana unda ko’p miqdorda kaliy va mineral tuzlar bo’lganligi sabab ham, ular yurak va tomirlarni mustahkamlaydi. Sabzi sharbatiga 1 stakan sut aralashtirib kuniga 4-5 mahal ovqatdan oldin yarim stakandan ichiladi. Aralashma ko'proq yosh bolalarda yo'tal xuruji kuchayganda tavsiya qilinadi.Hafta mobaynida ichilgan bir necha stakan sabzi sharbati infarkt va insultni oldini olishda yaxshi profilaktika bo’la oladi.Sabzini nima uchun ko’p iste’mol qilib bo’lmaydi?Agarda siz to’xtovsiz har hafta sabzili sharbat ichsangiz, shunda teringizning sarg’ayayotganiga ko’zingiz tushadi. Bu sabzining nojo’ya ta’siri bo’lib, karotinli sariq kasalligi deb nomlanadi. Virusli geppatitdan farqli ravishda, bunda ko’z sarg’aymay, teri va yuzda sarg’ish dog’lar paydo bo’ladi.Shuning uchun ham sabzini kunlik me’yori 250-300 grammni tashkil qilib, undan ortiq iste’mol qilish tavsiya qilinmaydi. Ko'z salomatligi uchunSabzi eng mashhur foydasi uning ko'z salomatligiga qo'shgan hissasidir. Yoshga bog'liq makula naslining oldini olishda muhim rol o'ynaydi. Bu to'r parda va linzalarni himoya qilish orqali ko'z sog'lig'ingizni yaxshilaydi. Bu tungi ko'rlik va ko'rish qobiliyatini yo'qotish kabi xavflarga qarshi yordamdir. A vitamini etishmovchiligi bolalarda ko'rlikning asosiy sabablaridan biridir.Har kuni 1 yoki 2 ta o'rta kattalikdagi sabzi iste'mol qilish yetarli va foydalidir. Sabzi - pishganda ozuqaviy qiymati o'zgarib turadigan sabzavot. Xom sabzi ko'proq S vitaminiga ega, pishirilgan sabzi esa ko'proq beta-karotinga ega. Boshqa tomondan, sabzi tarkibidagi A vitamini yog'da eriydigan vitamin bo'lgani uchun uni o’rta pishirish kifoya.Agar siz ozishga harakat qilsangiz, xom sabzi iste’mol qiling. Chunki, sabzi pishganda suv va tolani yo‘qotadi.Agar siz sabzini pishirib yemoqchi bo'lsangiz, qovurish yoki qaynatish o'rniga bug'da pishirishni afzal ko'ring. Shunday qilib, siz ko'proq vitamin va minerallarni saqlaysiz. Sabzini iste'mol qilishning eng foydali usuli - xom va bug'da pishirishdir.Homiladorlikda sabzining foydalariHomiladorlik davrida sabzining foydalari e'tiborni tortadi. Sabzi tarkibida kuchli beta-karotin va vitaminlar mavjud. Homilador ayollar kaltsiyga boy sabzi iste'mol qilishni kanda qilmaslik kerak. Sabzi onaning ham, chaqaloqning ham immuniteti uchun zarur bo'lgan sabzavot hisoblanadi. Homiladorlik davrida ayollarga sabzi sharbati iste’mol qilish tavsiya etiladi.Bundan tashqari, homiladorlik paytida juda zarur bo'lgan A vitaminining bir qismini sabzidan olishingiz mumkin. Bu infektsiyalarga qarshi kurashda ham, ona suti sifatini oshirishda ham samarali bo'ladi.Shuningdek, sabzi gemoglobinni tartibga solish va homiladorlik paytida diabetni oldini olishda foydali bo'lishi mumkin. Sabzi tarkibidagi fosfor ham homiladorlik paytida tomir tortish holatini oldini olishda mushaklarning to'g'ri ishlashiga yordam beradi. Homiladorlik paytida tez-tez uchraydigan ich qotishi bilan bog'liq shikoyatlarni yengillashtirish uchun ham tolaga boy sabzini iste'mol qilishingiz mumkin.Sabzi boshqa sabzavotlarga nisbatan yuqori shakar miqdori bilan mashhur. Bunga qaramay, sabzi diabet uchun ham foydalidir. Sabzini foydali sabzavot sifatida afzal ko'rish mumkin. Aslida, xom yoki kam pishgan sabzi pishirilgan sabzi bilan solishtirganda kamroq xavflidir. Bu gemoglobinni tartibga solish uchun muhimdir. Bundan tashqari, tolaga boy parhez diabetga qarshi yaxshi profilaktika hisoblanadi.Vaznni nazorat qilishda ishlatiladiSabzi kabi kaloriyasi past, tola va suvga boy bo'lgan sabzavotlar to'yish hissini berishda juda muvaffaqiyatlidir. Sabzi tuzilishi, tolasi va tarkibidagi suv miqdori tufayli tezda to'yish hissini beradi.Yallig'lanishga qarshi kurashadiYallig'lanishga qarshi kurash, ayniqsa altsgeymer, artrit va yurak salomatligi bilan bog'liq surunkali kasalliklarni davolashda ham muhim ahamiyatga ega.Saraton kasalligiga qarshi kurash xususiyatiga egaAntioksidantlarga boy sabzi erkin radikallarga qarshi kurashda samarali hisoblanadi.Teri salomatligiTeri uchun sabzi foydalari uning beta-karotin xususiyatlaridan kelib chiqadi. Beta-karotin terini quyosh ta'siridan himoya qiladi. Akne, ekzema va toshma teri kasalliklarini davolashda yordamchi rol o'ynaydi. Tarkibidagi karotin tufayli teridagi yaralar va dog'larni davolashga yordam beradi.Miya salomatligiSabzi tarkibidagi ba'zi moddalar miya sog'lig'ini saqlash uchun muhimdir. Sabzi xotirangizni mustahkam qiladi.Yurak salomatligiYurak-qon tomir kasalliklari va gipertenziyaga qarshi himoya rolini o'ynaydigan sabzi xolesterinni kamaytirishda ham samarali bo'lishi mumkin. Sabzi tarkibidagi kaliy organizmdagi ortiqcha natriydan xalos bo‘lishga yordam beradi.
Kartoshkaning inson salomatligi uchun foydali xususiyatlariKartoshka aksariyat taomlarning asosidir. Quyida sevimli sabzavotning foydali xususiyatlari haqida bilib olishingiz mumkin.Kartoshka qachon paydo bo'lganKartoshka makkajo‘xori bilan birga Janubiy Amerikadagi qadimgi qabilalar orasida asosiy iste’mol mahsulot bo‘lgan. Sayohatchilarning ta’kidlashicha, u yerlarda yovvoyi ildiz navlari hali ham mavjud.Kartoshka Yevropaga XVI asrda olib kelingan, ammo mahalliy aholi uni ocharchilik yillarida ham ovqatga qo‘shmagan. Ishonch fransuz agronomi Antoine Auguste Parmentierning bayonotlaridan keyin paydo bo‘ldi. U kartoshkani salomatlik uchun xavfsiz mahsulot deb atadi.Kartoshkaning foydali xususiyatlari: vitaminlarKartoshkada organizm uchun muhim bo‘lgan antioksidant – fitonutrientlar mavjud.Vitamin B6 – “baxt gormonlari” (dofamin, serotonin, norepinefrin) ishlab chiqarishga hissa qo‘shadi, stress, yomon kayfiyat bilan kurashishga yordam beradi, miya faoliyatini yaxshilaydi.C vitamini – antioksidant bo‘lib, organizmni erkin radikallardan xalos qiladi, immunitetni, turli kasalliklarga chidamliligini oshiradi.Kaliy – asab tizimini, mushaklar faoliyatini qo‘llab-quvvatlaydi, qon bosimini me’yorlashtiradi.Kalsiy – suyak to‘qimasini, tish emalini mustahkamlaydi.Kletchatka – organizmga to‘qlik hissini beradi, ichakning uzluksiz ishlashini ta’minlaydi.Xom kartoshka asosan xalq tabobatida qo‘llaniladi. Husnbuzar, kuyishdan keyingi jarohatlar uchun kompresslar sifatida ishlatiladi. Haftasiga 3-4 marta 20-25 daqiqa davomida qo‘llaniladi. Maydalangan kartoshka oshqozon yarasida yordam beradi, yallig‘lanishni yengillashtiradi.Kartoshka sharbati ovqat hazm qilish muammolari uchun ichiladi, kuniga 3 marta 100 ml. Shuningdek, og‘iz bo‘shlig‘idagi periodontal kasallik yoki yaralarni davolash uchun yuvish qo‘llaniladi. Albatta, bundan oldin shifokor bilan maslahatlashish tavsiya qilinadi.Xom sabzavot qon bosimini pasaytiradi, shuning uchun gipotonik bemorlar uchun mumkin emas. Miqdorni oshirib yuborish holatlarida ovqat hazm qilish muammolari yuzaga kelishi mumkin. Zaharlanish belgilariga quyidagilar kiradi: isitma, bosh og‘rig‘i, ko‘ngil aynishi, qayt qilish.Kartoshka — ikkinchi non degan gap bor. Chindan ham, toyimlilik va foydalilik jihatdan u juda benazir mahsulot. Kartoshkaning 20-25 foizi uglevodlar (kraxmal), 2 foizi oqsillar va 0,3 foizi yoglardan tarkib topgan. Tarkibida ko`p miqdorda kaliy (100 gr. xom kartoshkada 568 mg), fosfor (50 mg), kalsiy va temir moddalari, shuningdek, S, V, V2, V6, V RR, D, K, E vitaminlari, foliy kislotasi, karotin va organik moddalar mavjud.Kartoshkaning 15 shifobaxsh xususiyati1.Tarkibida kaliy ko'p bo'lgani uchun kartoshka organizmdan ortiqcha tuz va suvni haydaydi, bu esa modda almashinuvini yaxshilaydi. Ayni sababga ko'ra, kartoshka parhez payti juda foydali, faqat meyorni unutmaslik lozim. Chunki juda kaloriyali mahsulot bolgani uchun semizlikka moyil odamlarga uni kamroq eyish tavsiya etiladi.2.Terida allergiya sababli paydo bolgan dog'lar, kuyish jarohatlari, mayda tomirlar yorilishi oqibatida yuzaga kelgan ko'karishlarni bartaraf etish uchun osha joyni har kuni xom kartoshka bo'lagi bilan artish tavsiya etiladi.3.Kartoshkali niqob teridagi charchoqni bartaraf etadi. Qaynatib pishirilgan kartoshkani yaxshilab ezib, quyuq bo'tqa holiga keltirasiz. Ozgina sut va bitta tuxum sarig'i qo'shasiz. Aralashtirib, iliq holda yuzga surtasiz va ustida qalinroq mato yopib, 20 daqiqa tepaga qarab yotasiz. Avval iliq, keyin qaynatib sovutilgan suv bilan yuvib tashlaysiz. Bu niqob terini oziqlantirib, ajinlarni yo'qotadi, yuzingizni tarang va silliq qiladi.4.Kartoshka sharbatini sabzi, selderey ildizi sharbatlariga qoshib istemol qilsangiz, ovqat hazm qilish yaxshilanadi va asabiy taranglik yo'qoladi.5.Agar go'sht va baliq mahsulotlarini taomnomangizdan chiqarib tashlab, har kuni kartoshka, sabzi, bodring va lavlagi sharbatidan umumiy hisobda 500 ml miqdorida suv bilan aralashtirgan holda istemol qilsangiz, ozish uchun tutgan parhezingiz tezroq samara beradi.6.Yurak faoliyati izdan chiqqanda kuniga uch mahal och qoringa 100 ml kartoshka sharbatini istemol qilsangiz (uch hafta davomida), song 1 hafta tanaffus qilib, yana shu davolash kursini takrorlasangiz, kormagandek bolib ketasiz.7.Ich qotganda ertalab och qoringa 1 stakan xom kartoshka sharbati ichish foydali. Keyin yarim soat o'rinda qimirlamay yotasiz. Bir soatdan song nonushta qilsa boladi. Muolajani 10 kun ketma-ket takrorlasangiz, ich qotishi barham topadi.8.Agar har kuni iliq kartoshka qaynatmasiga 5 daqiqa davomida qo'llaringizni solib tursangiz, terisi silliq va mayin bo'ladi. Tirnoqlaring'iz ham mustahkamlanadi.9.Har kuni quyuq kartoshka qaynatmasidan ichib turish orqali eng kuchli zamburug'li kasalliklarni ham engish mumkin.10.Bronxit xuruj qilganda kartoshkani posti bilan qaynatib olib, archib, ezib, 1 osh qoshiq o'simlik moyi va 2-3 tomchi yod qo'shasiz. Aralashmani matoga yoyib, iliq holda kokrak qafasiga qoyasiz. 20 daqiqaga junko'rpa bilan orab qo'yasiz. Buni faqat tungi uyqudan oldin qilish kerak.11.Qon bosimi oshganda gaz pechida pishirilgan kartoshkani po'sti bilan eyish kerak.12.Bavosil (gemorroy)da xom kartoshkani qirg'ichdan chiqarib, sharbati olinadi. Tungi uyqudan oldin kichkina tibbiy purkagich (sprinsovka) yordamida huqna qilinadi. Muolajani 10 kun takrorlash kerak. Yoki xom kartoshkadan kichkina shamcha o'yib olib, tungi uyqudan oldin orqa teshikka qoyish ham yaxshi foyda beradi.13.Kamqonlik va bo'qoqda yangi siqib olingan kartoshka sharbatidan kuniga 2-3 marta ovqatlanishdan 30 daqiqa oldin yarim stakandan ichish tavsiya etiladi. Davolash 2-3 hafta davom etadi.14.So'gallarni yo'qotish uchun xom kartoshkani kesib, kesilgan tomoni bilan so'gal ishqalanadi. Yiringli yaralarni tezroq tuzatish uchun esa xom kartoshkani qirg'ichdan chiqarib surtiladi. Muolajani har 3 soatda takrorlash kerak.15.Oshqozon va 12 barmoq ichak yarasida tozalangan kartoshkani sirlangan idishda tuzsiz suvda qaynatiladi. Qaynatmani har kuni 3 mahal yarim stakan-bir stakandan ichib turish kerak.Ehtiyot boling!Kokarib, gullay boshlagan eski kartoshka tarkibida zaharli solanin moddasi bor. Shu sababli bunday kartoshkaning posti qalinroq artilishi kerak. Hech qachon kartoshkani sirlanmagan yoki mis idishda pishirmang, aks holda u oz tarkibidagi S vitaminini kop yoqotadi. Agar kartoshkani posti bilan qaynatsangiz, S vitamini koproq saqlanib qoladi.
Matcha choyining xususiyatlariMatcha choyi, tanani hujayralar darajasida oziqlantiruvchi o'simlik, hujayradan to'qimalarga, organlarga va tizimlarga tezlashtiruvchi ta'sir ko'rsatadi. Natijada, metabolizm tezlashadi va, albatta, vazn yo'qotish osonlashadi.Energiya beradiMitokondriyalarni oziqlantiruvchi xlorofil, hujayraning energiya kuchi hisoblangan, xuddi Yashil choyini o'z ichiga olgan har qanday yashil bargli o'simlik kabi, tanada topilgan B va C vitaminlari bilan ancha kuchli hissiyotni ta'minlaydi.Aqliy samaradorlikni oshiradiKambag'al konsentratsiya va ruhiy charchash uchun yaxshi bo'lgan matcha choyi, ayniqsa imtihon paytida, qahvaga sog'lom alternativa hisoblanadi.Qon shakar darajasini tartibga soladiMatcha choyi, insulin muvozanatini tartibga solishga yordam beradi, qondagi qand miqdorining sekin o'sishiga va sekin pasayishiga yordam beradi. Shunday qilib, matcha choyini iste'mol qiladigan odamlar to'satdan ochlik inqirozini boshdan kechirmaydilar.Bu sizni tinchlantiradiG'azab, tushkunlik va uyqu buzilishlarida samarali ekanligi ma'lum bo'lgan gugurt, ayniqsa, sut bilan iste'mol qilinganida, tinchlantiruvchi ta'sir ko'rsatadi.Choyni foydalarini hamma biladi. Ayniqsa u koʻk choy boʻlsa dunyoda eng foydali ichimliklar reytingida suvdan keyin (kofe bilan birga) 2-oʻrinda turadi.Matcha choyi haqida soʻrashibdi: “Bu choyni ozish uchun ichsa boʻladimi?” deb. Avval bu choy haqida qisqacha toʻxtab oʻtaman.Matcha (yaponchadan: mattya — choy pyuresi) choyni kukun holatga keltirilgan koʻrinishi. Buni turli navlari bor boʻlib, asosan choy oʻsimligini yuqori qismidan, yangi paydo boʻlgan yumshoq barglardan tayyorlanadi.Demak, choyni shunchaki maydalanganini yaponlar mattya deb nomlagan. Buni hech qanday sirli qismi yoʻq. Hattoki uyingizdagi choyni kukun holatiga keltirib ichsangiz matcha choyi boʻladi, qoladi.Oʻzi choyni shunaqa maydalab, kukun qilib, damlab ichish tavsiya qilinadi. Sababi bargdagi bor foydali moddalar ichkariga kiradi, “shama” koʻrinishida tashlab yuborilmaydi.Hoʻsh, matcha ozdiradimi? Yoʻq! Lekin yaxshi koʻk choy bilvosita (bevosita emas) biroz boʻlsada ozish jarayonida yordam beradi.Agar matcha choyi ozdiradi deb sotayotganlar tarkibiga bizga bildirmagan (yorligʻida koʻrsatmasdan) holda qandaydir ishtaha bugʻadigan psixotrop modda qoʻshmagan boʻlsa, uni oʻzi hech qanday yordam bermaydi. Shunchaki sogʻliqqa foydali deb iching, ozish uchun emas. Matcha juda yuqori ozuqaviy qiymatga ega tabiiy oziq-ovqat hisoblanadi. U choy tarkibidagi 500 dan ortiq ingredientlarni, jumladan, 5 ta asosiy oziq moddalarni saqlaydi: oqsil, yog', shakar, vitaminlar va minerallar. Matcha - choyni chuqur qayta ishlashdan keyin olinadigan o'ta nozik kukun. Bu choy ichish va ovqatlanishning afzalliklarini hisobga oladi va choyga qaraganda yuqori ozuqaviy qiymati va sog'liqni saqlash qiymatiga ega.Matcha choyi kukuni inson tanasi uchun zarur bo'lgan oziq moddalar va mikroelementlarga boy. Uning asosiy tarkibiy qismlari choy polifenollari, kofein, erkin aminokislotalar, xlorofill, oqsil, aromatik moddalar, tsellyuloza, vitamin C, A, B1, B2, B3, B5, B6, E, K, H va boshqalar, 30 dan ortiq turlari. mikroelementlarning kaliy, kaltsiy, magniy, temir, natriy, rux, selen, ftor va boshqalar.Matcha ishlab chiqarish jarayoniMatchaning qisqacha ishlab chiqarish jarayoni: yuqori sifatli yangi yashil choy → bug'da pishirilgan yashil choy → maydalash → nozik silliqlash → past haroratda quritish → matcha. Matcha ishlab chiqarishda an'anaviy frezalash texnologiyasi va zamonaviy ultra nozik silliqlash texnologiyasi qo'llaniladi. Butun qayta ishlash jarayoni har doim past haroratda amalga oshiriladi, bu choy tarkibidagi faol moddalarni yaxshi saqlab qolishi mumkin.
Qovun haqida. Qovun — taom o'rnini bosadigan, to'yimli, kam kaloriyali va oʻrta glikemik indeksga ega yegulik hisoblanadi.Qovun tarkibida qimmatli modda (kuchli antioksidant) — beta-karotin miqdori juda koʻp. Beta-karotin — sariq meva va sabzavotlarda uchraydigan, ularga shu rangni beradigan oʻsimlik pigmentidir. Apelsin va sabzi toʻq sariq rangda bo'lishiga qaramay qovun tarkibidagi beta-karotin ularnikidan koʻproq ekan.100 g qovun: 36 kkalOqsil — 0,5 g Yogʻ — 0,1 g Uglevodlar — 9 g - Natriy — 26 mg - Vitamin A — kunlik ehtiyojning 108% - Tolalar — 1 g — kunlik ehtiyojning 2-3%- Kalsiy — kunlik ehtiyojning 1% - Temir — kunlik ehtiyojning 2% bulardan tashqari tarkibida kaliy, magniy, foliy kislotasi, fosfor, kremniy, erkin organik kislotalar saqlaydi. Qovun tarkibida koʻp miqdorda folat (B9 vitamini) mavjud. Bu homiladorlik paytida ayol organizmi uchun zarur. Bundan tashqari u xotirani yaxshilaydi va depressiyadan himoya qiladi. Tarkibida kremniy borligi tufayli soch va teri holatini yaxshilaydi. Beta-karotin tufayli chiroyli va silliq teriga ega boʻlasiz.Qovun tarkibida qimmatbaho element — oltin mavjud! Bu boshqa elementlar bilan bir qatorda organizmga juda zarur.Qovun tarkibidagi vitaminlar, minerallar hamda boshqa foydali moddalar saraton va insult kabi kasalliklarning oldini olish xususiyatiga ega.Qovun S vitaminiga boy poliz mahsuloti. 100 gramm qovun tarkibida S vitaminining kundalik 20-30 foiz iste’mol me’yori mavjud. Mazkur vitamin teri hujayralari va butun tana holati me’yorini ta’minlab, jarohatlarning tez bitishida ahamiyatli, shuningdek, suyak hamda tish mustahkamligini ta’minlaydi.Qovun tarkibidagi A vitamini ham suyaklar, tishlar va teri salomatligiga o‘ta zarur modda bo‘lib, shuningdek, tanadagi shilliq qavat (ko‘z soqqasi, tomoq, burun shilliq qavati)larga beqiyos malham modda sifatida qadrlidir. Mazkur vitamin ko‘z soqqasi shilliq pardalarini tashqi ta’sirlardan asraydi. Ko‘z ko‘rish qobiliyatini oshiradi. Vitamin A immun tizimini mustahkamlaydi.Mutaxassislarning fikricha, qovunning ba’zi navlari V guruhiga mansub vitaminlarga boy bo‘lib, ular organizmdagi qand va uglevodlarni ishlab chiqarish jarayonida faol ishtirok etadi. Bu jarayon esa o‘z navbatida, tana quvvatini oshiradi.100 gramm qovun tarkibida bor-yo‘g‘i 35 kkal kaloriya mavjud bo‘lib, yog‘ moddalari deyarli yo‘q. Shuningdek, qovundagi suv miqdori iste’molchining tana ehtiyojlarini to‘liq qondirish xususiyatiga ega. Shuning uchun qovunni parhez mahsulotlar turiga kiritish mumkin.Bundan tashqari, qovun tarkibida mavjud bo‘lgan yuqori miqdordagi karotinoidlar saraton rivojlanishining oldini olishi va to‘xtatishga yordam beradi.Qovun tarkibidagi adenozin antikoagulyanti qon parchalanishini faollashtirib, yurak va qon-tomir kasalliklari, ya’ni insultning oldini oladi. Kaliy moddasi ham yurak va qon-tomir faoliyati tizimini yaxshilab, gipertoniya kasalligi – hafaqonlik kelib chiqishini to‘xtatadi.Shuningdek qovun buyrak kasalliklarini davolash xususiyatiga ega. Agar qovun har kuni ertalab iste’mol qilinsa (albatta, qovun pishig‘i mahalda) buyrak faoliyatida hech qanday muammo bo‘lmaydi. Qovun+limon formulasi, ya’ni qovun limon sharbati yoki o‘zi bilan iste’mol qilinsa podagra kasalligini davolaydi.Shuningdek, qovun oshqozon-ichak faoliyatini yaxshilaydi, ich qotishining oldini oladi, oshqozondagi ishqorlanish jarayonini me’yorlashtirib beradi.Qovun tarkibidagi vitaminlar teri tarangligini ta’minlaydi va uning qarishiga qarshi kurashadi. Yuz terisidagi chuqur ajinlarni yo‘q qilish uchun qovunni faqat iste’mol qilibgina qolmay, balki parrak qilib kesilgan bo‘laklarini bir necha daqiqalar (15-20)ga teri yuzasiga qo‘yish ham yaxshi natija beradi.Bundan tashqari, qovun tarkibidagi vitamin va minerallar soch o‘sishini jadallashtirib, to‘kilishining oldini oladi.Umuman olganda, qovun shunchaki shirin poliz mahsuloti. Uni doimiy ravishda iste’mol qilish faqat koni foydadir.Qovunda yengil hazm bo‘ladigan qandlar ko‘p saqlanadi. Shuning uchun to‘lishish (semirish)ga moyil bo‘lgan va qand (diabet) kasalligi bilan og‘riydigan bemorlarga iste’mol qilish to‘g‘ri kelmaydi. Aks holda bemorning ahvoli og‘irlashadi. Shuningdek taomlarga allergiyasi bor shaxslar ham qovun iste’mol qilishdan o‘zini saqlashi lozim.Xalq tabobatida qadimdan qovun turli kasalliklarni davolashda keng qo‘llanib kelinadi. Undan o‘z vaqtida Ibn Sino ham ko‘p foydalangan. Meva etini bod, o‘pka sili, podagra kasalliklarini davolashda ishlatishga tavsiya etgan. Qovun qabziyat hollarda va bavosil kasalligida surgi hamda yo‘tal va yallig‘lanishga qarshi, siydik haydovchi, organizmdan gijjalarni tushiruvchi vosita sifatida qo‘llaniladi. Qovunni yumshoq eti hamda uning shirasi chanqoqni yaxshi qondiradi va nerv (asab)ni tinchlantiradi.Qovun urug'ining foydali jihatlariQovun urug‘i tarkibida 35% atrofida yog‘ bo‘lib undan iste’mol va davolash maqsadlarda keng foydalaniladi. Tarvuz urug‘i yog‘i tarkibida qo‘shbog‘li yog‘ kislotalar ko‘p bo‘lib vitaminlar va mikroelementlarga boy hisoblanadi. Undagi aminokislotalar buyrakdagi tuz-suv almashinuvini normallashtiradi. Poliz ekinlari urug‘laridan olingan efir moyi qon va hujayralarda kislota-asos muvozanatini normallashtiradi, buyrakdagi toshlar erishini ta’minlaydi, prostatit rivojlanishini sekinlashtiradi, sil kasalligini davolashda lipidlar almashinuvi va xolesterinning muvozanatiga ta’sir etadi. Organizmni erta keksayishdan himoyalaydi. Garmonal faoliyatni kuchaytiradi, immunitetni oshiradi va yaralar tuzalishini tezlashtiradi. Astma, ekzema, allergiya, depressiya, qandli diabet va boshqa bir qator kasalliklarni davolashda qo‘llaniladi.Umuman olganda, tadqiq etilgan poliz ekinlari urug‘laridan olinadigan efir moylaridan farmasevtika va tibbiyotda keng foydalanish bilan birga kosmetik vositalar ishlab chiqarishda xushbo‘ylashtirgich sifatida ham qo‘llansa bo‘ladi.
Tarvuzning foydali xususiyatlariTarvuz deyarli 90% suvdan iborat boʻlib, chanqogʻingizni juda yaxshi qondiradi.Tarkibida oqsillar va yogʻlar yoʻq, ammo tez hazm boʻlib energiya beradigan uglevodlarga boy. Ushbu meva, ayniqsa, jismoniy faol odamlar uchun foydalidir.Tarvuz tarkibida juda koʻp qizil pigment — likopin mavjud. Bu modda kuchli antioksidant.Tarvuz C va B guruh vitaminlariga, ayniqsa minerallarga boy.Tarvuz deyarli suv va kam kaloriyaga ega boʻlgani uchun uni cheksiz miqdorda isteʼmol qilish mumkin degan notoʻgʻri tushuncha bor.Tarvuz oddiy uglevodlarga boy boʻlib, glikemik indeksi baland mahsulotlar roʻyxatiga kiradi. Shuning uchun qandli diabetda ehtiyot boʻlib iste’mol qiling.Tarvuz 3 yoshgacha boʻlgan bolalarga berish tavsiya qilinmaydi, allergenligi sababli emas, balki tarvuzni sanoat usulida yetishtirishda ishlatiladigan oʻgʻitlar, nitratlar va boshqalarni zararli taʼsiridan.Shu sababdan kattalarga tarvuzni qobigʻigacha isteʼmol qilish tavsiya qilinmaydi aynan shu qatlamida zararli moddalar koʻproq boʻladi.Diuretik taʼsiri va siydik kislotasining chiqarilishini koʻpaytirishi tufayli buyraklar qumdan tozalanadi.Ma’lum boʻlishicha tarvuz shishlarni, yurak va buyrak kasalliklarini, gipertoniya va ich qotishini yengillashtiradi.Tarvuzning shifobaxsh xususiyatlariAgar siz muntazam ravishda tarvuz iste'mol qilsangiz, barcha tana tizimlarining faoliyatini yaxshilashingiz va ko'plab sog'liq muammolaridan xalos bo'lishingiz mumkin. Shuningdek kilo yoqatishga ham katta yordam beradi.Tarvuz 90 foiz suv va shakardan tarkib topgan. Unda ko‘p miqdorda folat kislotasi mavjud bo‘lib, qon yaratishda, organizmda kislota-asos balansini muvozanatlashtirib turishda qatnashadi. Tarvuz sharbati xolesterinni eritib, organizmdan chiqarib yuboradi. Shu boisdan ham tarvuzning jigar kasalliklarida, gipertoniya va ateroskleroz kasalligida foydasi katta.Tarvuz sharbati buyraklarni yuvadi, mayda toshlarni eritadi va tuzlarning organizmdan chiqishiga yordam beradi. Tozalangan buyraklar organizmning tozalanishi uchun ham zo‘r berib ishlaydi. Bo‘g‘imlar og‘rig‘i qoladi, artrit va artrozlar o‘tib ketadi.Piyelonefrit kasalligida tarvuz sharbati juda yaxshi naf beradi. Biroq buyrak yetishmovchiligi bor bo‘lgan bemorlarga tarvuz sharbati tavsiya etilmaydi.Tarvuzning teriga ham foydasi katta. Quruq yoki yangi uzilgan tarvuz po‘chog‘idan damlangan choy yoshlik go‘zalligini saqlab qolishga yordam beradi.Tarvuz yuz terisini yoshartirib, rangini tozalaydi, shu bilan birga, teriga elastiklik baxsh etadi. Kosmetologiyada tarvuz po‘chog‘idan niqoblar tayyorlanadi. Buning uchun tarvuz sharbatida namlangan doka yuz va bo‘yinda 20 daqiqa davomida ushlab turiladi. So‘ngra yumshoq sochiq bilan artib olinib, krem surtiladi. Agarda yuzingizda sepkil bo‘lsa, shu sohaga tarvuz urug‘idan tayyorlangan emulsiya 20 daqiqa davomida qo‘yiladi, so‘ng yuvib tashlanadi.Yangi hosil: Tarvuzning nimasi xavfli?Nima uchun tarvuz tarkibidagi nitratlardan qo‘rqmaslik kerak, ushbu poliz ekini kimlar uchun haqiqatda xavfli va kimlar uni tanovul qilmagani ma'qul?Nitratlar azot kislotasining tuzlaridir.Ulardan qishloq xo‘jaligida o‘g‘it sifatida foydalaniladi. Nitratlar inson organizmida ham uchrab, so‘lak tarkibida mikrobga qarshi vazifani bajarishi va shuningdek, yurak-qon tomiri faoliyatida ishtirok etib, qon bosimini nazoratda saqlashi mumkinligi aniqlangan.Tanada ortiqcha to‘plangan nitratlar organizm fermentlari va ichaklarda hamda og‘iz bo‘shlig‘ida uchrovchi ba'zi bakteriyalar ta'sirida bir necha marta ko‘proq toksik nitratlarga aylanadi. Qon tarkibida ular gemoglobinni metgemoglabinga aylantiradi, metgemoglobin kislorod va karbonat angidridni yetkazib berolmaydi. Uning qondagi miqdori 30 foizgacha yetsa, o‘tkir zaharlanish, nafas qaytish, taxikardiya, ensa qismida og‘riq, holsizlik va qon bosimi tushishi alomatlari paydo bo‘ladi.Qonda metgemoglobin konsentratsiyasi oshib borishi o‘limga olib borishga qodir.Bundan tashqari, oshqozon kislota muhitida nitritlardan hazm qilish organlari saratoniga sabab bo‘luvchi nitrozaminlar paydo bo‘lishi mumkin.Qiziqarlisi shundaki, nitratlarning organizmga nisbatan ehtimoliy zarari, birinchi navbatda, ularning manbalari bilan bog‘liq. Bir necha o‘n yillar davom etgan ulkan epidemiologik tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, go‘sht mahsulotlaridagi bakteriyalar o‘sishi oldini olish uchun qo‘shilgan nitratlar (aniqrog‘i, organizmda ulardan hosil bo‘luvchi nitrit va nitrozaminlar) juda xavflidir. Tanada ularning tez-tez paydo bo‘lishi ongologik kasalliklar ehtimolini oshiradi.Sabzavot va mevalar tarkibidagi nitratlar esa aksincha, organizmda oshqozon raki rivojlanishi xavfini kamaytiradi.Laboratoriya tajribalari shuni ko‘rsatmoqdaki, zararli moddalar o‘sishi go‘sht komponentlari mavjud holatlarda tezlashadi. Sabzavot va mevalar bu kabi reaksiyalarga qarshi antioksidantlarga ega. Ular sababli nitritlar azot kislotasiga (II) aylanadi, qon tomirlari kengayadi va qon bosimi yaxshilanishi kuzatiladi.Tarvuzlar yetishtirilish jarayonida o‘sishi uchun aynan qancha kerak bo‘lsa, xuddi shu miqdorda nitrat bilan o‘g‘itlanadi. Pishib yetilish davomida tarvuz u bilan oziqlanib o‘sib oladi - tarkibida azot qolmaydi. Shuning uchun nitratlardan xavfsiraydigan xaridorlar yetuk tarvuzni tanlashlari kerak, xom tarvuz tarkibida nitratlar saqlanib qoladi.Bundan tashqari, mintaqamizda erta pishuvchi silliq tarvuzlar ham nitratlarga boy. «Lalmi» navidan farqli ravishda, bu tarvuzlar ildizi sust rivojlangan, o‘z-o‘zidan oziqlana olmagani sababli o‘g‘itni ko‘p «yeydi». Kechpishar turi suv va kerakli ozuqani o‘zi qidirib topgani uchun ham keyinroq yetiladi. Shunga qaramasdan, tarvuz iste'molining salomatlikka salbiy ta'sirlari ham aniqlangan.Xususan, o‘simlikni zamburug‘ va parazitlardan himoya qilish uchun qo‘llangan moddalar tarvuz po‘stida saqlanib qolishi mumkin. Iste'mol qilinadigan qismiga yetib bormasa ham, qisman so‘rilishi mumkin. Yeyishdan yaxshilab yuvishga va suv ichkari tomonga kirib ketmasligiga ahamiyat berish zarur. Yo‘llar yoqasida sarxil bo‘lib terilib turuvchi tarvuz qobig‘idagi balon changlaridan ham yaxshilab xalos bo‘lish muhim hisoblanadi.Tarvuzlar yuqori glikemik indeksga ham ega — bu shuni anglatadiki, uning iste'moli glyukozaning qondagi miqdorini keskin oshib ketishiga olib keladi. Shuning uchun qandli diabet bilan og‘ruvchi yoki shunga yaqin kishilar tarvuz tanovul qilishda ehtiyot bo‘lishlari kerak.Tarvuz — kuchli siydik haydovchi vosita, homilador ayollar va buyragi nosog‘lom kishilar uni iste'mol qilmasliklari kerak. Ularga haddan tashqari yuk tushishi natijasida siydik yo‘li kasalliklari yuzaga kelishi mumkin. Mutaxassislar tarvuzni kuchli ovqatdan keyingi desert sifatida yeyishni tavsiya bermaydilar —uning tarkibidagi ko‘p miqdordagi uglevodlar oshqozonga botishi mumkin. Yaxshisi, tarvuzni alohida va iloji boricha kunning birinchi yarmida paqqos tushiring. Uyqudan oldingi tarvuz siydik yo‘llaridagi bosim bilan tunda bezovtalik va tonggi shishlarga sabab bo‘ladi.
Shamollashda — Naʼmatak (shipovnik) ichingNaʼmatak oʻzida koʻplab vitaminlar saqlaydi, ayniqsa vitamin C miqdori boʻyicha yetakchilik qiladi (limonga nisbatan kamida 20 barobar koʻp). Yuqumli kasalliklar mavsumida tez-tez naʼmatak damlamasini ichib turish tavsiya qilinadi. Qoʻllanilishi: — avitaminozda — kamqonlikda — immunitet sustligida — shamollash kasalliklarida — gripp va OʻRI’larda.Tayyorlanishi: 10–12 ta quruq mevasini 0,5 litr suvda bir qaynab chiqqandan keyin damlab qoʻyiladi. Iliq holda kun davomida ichiladi. Asal qoʻshib ichsa yanada yaxshi!Na’matak — foyda va zararlari, qo’llash usullari, qarshi ko’rsatmalarNa’matakning foydali ekanligi shubhasiz ko’rinsada, u har qanday dorivor o’simlik kabi, me’yorga amal qilinmasa organizmga salbiy ta’sir ko’rsatishi mumkin. Shuning uchun, uning damlamasi bilan vitaminlanishdan oldin, insonga ko’rsatadigan ijobiy va salbiy ta’siri haqida bilib olish kerak.Na’matak foydasiNa’matak — erta bahorda chiroyli pushti rangli gullaydigan, yozning oxiri va sentyabr oyining boshida pishib yetilgan mevalari bilan quvontiradigan ko’p yillik buta. Xalq orasida bu o’simlik «yovvoyi atirgul» deb ham ataladi.Uning gullari dorivor xususiyatlarga ega emas, ammo mevalari xalq tabobatida keng qo’llaniladi. Odatda tabobatda na’matak damlamasidan foydalaniladi.Shifokorlar shamollashning oldini olish va davolash uchun tavsiya etishadigan na’matak mevalarining damlamasi — askorbin kislotasi yoxud vitamin C`ning tabiiy manbai sanaladi. Ushbu o’simlik mevalarida C vitamini ekzotik limon va apelsinga qaraganda 50 barobar, qora smorodina tarkibidagidan esa 10 barobarga ko’proq. Bundan tashqari, u bir qator foydali mikroelementlar, shu jumladan kaliy, magniy, kaltsiy va natriyni o’z ichiga oladi.Organizmning himoya kuchlarini mushtahkamlaydi va kuchaytiradi;Qon tomirlarini mustahkamlaydi;Yurak ishini barqarorlashtiradi;Qon bosimini pasaytiradi;Hazm qilish tizimini me’yorga keltiradi;Xolesterin darajasini pasaytiradi;Organizmni hujayra darajasida intoksikatsiya qiladi (na’matak kuchli antioksidant ta’sirga ega);Barcha a’zolar regeneratsiyasini rag’batlantiradi.Na’matak siropi yoki mevalardan tayyorlangan choy sovuq mavsumda juda samarali ichimlik sanaladi, ayniqsa viruslar faollashganda va immunitet darajasi pasayganda. Agar ushbu xalqona vosita muntazam ravishda qabul qilib boriladigan bo’lsa, unda shamollashdan saqlanish, shifo jarayonini tezlashtirish va kasallikdan keyin tezroq tiklanish mumkin bo’ladi.Homiladorlik paytida na’matak alohida ahamiyatga ega. Na’matak damlamasi bo’lajak onalarga toksikoz xurujlarini yengishga, qizil qon tanachalarini yoxud eritrositlar shakllantirishni rag’batlantirishga, gemoglobinni ko’paytirishga va kamqonlik rivojlanishining oldini olishga yordam beradi.Bunday damlamalar homilador ayollarda sezilarli darajada pasayagan immunitetni rag’batlantiradi. Shunday qilib, O’RVI yoki gripp bilan kasallanish xavfi kamayadi, agar bu sodir bo’lsa ham, unda kasallik oson va asoratlarsiz kechadi.Damlama tayyorlashNa’matak damlamasi tayyorlash uchun termosga uning 3 osh qoshiq quruq mevalari va bir litr qaynoq suv solinadi. Aralashma 12 soat davomida tindiriladi. Tayyor damlama ovqatdan 30-40 daqiqa oldin qabul qilinadi. Damlama tayyorlashdan oldin mevalarni yaxshilab yuvib, maydalash tavsiya etiladi. Bu holda vosita tezroq tayyor bo’ladi. Unga shakar qo’shish tavsiya etilmaydi, uning o’rniga asal qo’shish vositaning foydali xususiyatlarini yana oshiradi.Oziqaviy qiymati100 gr mahsulotning oziqaviy qiymatiZararlari va qarshi ko’rsatmalarNa’matakdan shifobaxsh vosita sifatida foydalanish uchun ko’plab ko’rsatmalar mavjudligiga qaramay, u inson organizmiga salbiy ta’sir ko’rsatishi ham mumkin. Shu sababli uni qo’llashdan oldin mavjud bo’lgan qarshi ko’rsatmalar bilan tanishib chiqish tavsiya etiladi.Na’matakni har qanday shaklda qabul qilish quyidagi hollarda tavsiya etilmaydi:Oshqozon sekretsiyasining oshishi (kislotalik darajasi ortishi);Gastrit rivojlanishiga moyillik yoki kasallik tashxislanganligi;Anamnezda pankreatit mavjudligi;Allergik (dermatologik) holatlarga moyillik;Tomirlarda tromblar shakllanishi, tromboflebit rivojlanishi;Endokardit (yurak mushaklarining yallig’lanishi).Tish emalining yupqalanishini tezlashtiradi;Spirtli tindirmasidan foydalanish qon bosimi ko’tarilishiga olib kelishi mumkin;Obstruktiv sariq kasallik rivojlanish ehtimoli mavjud;Safro sekretsiyasini sekinlashtiradi;Ich qotishiga sabab bo’ladi.Ba’zi holatlarda esa uni ehtiyotkorlik bilan qabul qilish tavsiya etiladi, chunki u:Na’matakdan profilaktika va davolash vositasi sifatida foydalanganda ushbu ogohlantirishlarni e’tiborsiz qoldirmaslik lozim. Yodda tutish kerakki, salbiy oqibatlar ko’pincha dori-darmonlarning dozasini noto’g’ri tanlash natijasida rivojlanadi. Ushbu o’simlikning odam uchun kundalik me’yori — 10 tagacha mevani tashkil qiladi. Bunda ularni maydalab, choyga qo’shish mumkin.
Betoblikda qanday taomlanish kerak?1.Oqsilga boy mahsulotlarni koʻp-koʻp isteʼmol qiling! Organizmda shakllanadigan antitanachalar oqsildan tashkil topgan, ularni koʻp miqdorda ishlab chiqarish uchun oqsil nihoyatda zarur. Oqsilga boy: goʻsht va goʻsht mahsulotlari, baliq, tuxum, tvorog, pishloq.2. Vitaminga boy mahsulotlarni ratsionda koʻpaytiring. Ular kasallikdan tez qutulib, tezroq tiklanishga yordam beradi. Vitaminlar manbasi: meva va sabzavotlar, don mahsulotlari. 3. Suyuqlik koʻproq iching, u boʻlishi mumkin choy, ilitilgan mineral suv, limon, naʼmatak damlamalari. Infeksiya va uni zaxrini organizmdan tezroq yuvilishida yordam beradi. 4. Nimadir yegingiz kelsa oʻshani isteʼmol qilishga harakat qiling, bunday vaqtda organizm oʻziga nima kerakligini yaxshi biladi. Betob bo‘lganda qanday mahsulotlardan saqlanish kerak?Odatda fasl almashishi bilan odamlar orasida gripp, shamollash va allergiya kabi mavsumiy kasalliklar ko‘payadi. Shu sababdan inson kasallikka chalinishidan oldin uning oldini olishi, agarda allaqachon og‘rigan bo‘lsa, undan tezroq qutulish choralarini ko‘rishi lozim. Sog‘liqni saqlash vazirligi shamollashdan aziyat chekayotgan bemorlarga ba’zi tavsiyalarni berdi.Unga ko‘ra, to‘g‘ri ovqatlanish va ko‘proq suv ichish immunitet tizimini qo‘llab-quvvatlaydi, shamollash bilan kurashish va tiklanishga yordam beradi. Ammo noto‘g‘ri ovqatlanish betob inson holatini yomonlashtirishi yoki immunitet faoliyatini susaytirishi mumkin.Organizm kasallik bilan kurashayotganda alomatlarni kuchaytiradigan yoki immunitetni tushiradigan, tiklanishni kechiktiradigan mahsulotlardan voz kechish muhim. Quyida ularning ayrimlarini ko‘rib chiqamiz.Tarkibida shakar miqdori yuqori bo‘lgan mahsulotlarKo‘p miqdorda shakar iste’mol qilish immunitet funksiyasini susaytirishi va organizmda yallig‘lanishni keltirib chiqarishi mumkin. Meva, sabzavot, butun don va dukkakli ekinlarda mavjud bo‘lgan tabiiy shakardan xavotirlanishga o‘rin yo‘q.Ko‘pgina qayta ishlangan va shakarli oziq-ovqatlarda, masalan, qamish shakar, jigarrang shakar, jigarrang guruch siropi, agava va boshqalardagi qo‘shimcha shakarlarni iste’mol qilishni minimallashtirishga harakat qilish zarur.O‘zingizni yomon his qilganingizda, qayta ishlangan va shakar miqdori yuqori bo‘lgan mahsulotlarni cheklash yoki undan voz kechish maqsadga muvofiq. Uning o‘rniga tabiiy va yangi tayyorlangan taomlarni iste’mol qilgan afzal.Spirtli ichimliklarUlarning tarkibida ozuqa moddalari yo‘q. Qolaversa, alkogol organizmni suvsizlantiradi va immunitet tizimini zaiflashtirishi, infeksiyalarga qarshi kurashish qobiliyatini pasaytirishi mumkin.SitruslarBarcha sitrus mevalar immunitet uchun juda muhim bo‘lgan S vitaminiga boy. Aksariyat insonlar uchun bunday ne’matlar kasallik paytida foydali. Biroq ba’zilar, ayniqsa, tomoq og‘rig‘idan aziyat chekayotganlar uchun sitrusning kislotasi og‘riqni yanada kuchaytirishi mumkin.Sut mahsulotlariSut, yogurt, pishloq va muzqaymoq kabi sut mahsulotlari tarkibida laktoza deb nomlanuvchi sut shakari mavjud. Laktoza iste’moli zararli bo‘lgan ba’zi odamlar uni hazm qilishda muammolarga duch keladi, bu esa oshqozon bilan bog‘liq muammolar, burun oqishi yoki bitishiga sabab bo‘lishi mumkin.Yog‘li ovqatlarKo‘pgina tezpishar yog‘li ovqatlardan saqlanish zarur. Betoblik vaqtingizda bekon, kolbasa mahsulotlari, sut, qaymoq, sariyog‘, qovurilgan taomlar va shirin pishiriqlardan tiyilgan ma’qul.Ushbu oziq-ovqatlarda kasallik paytida immunitet tizimi uchun zarur bo‘lgan vitamin va minerallar kam. Shuningdek, ularning hazm qilinishi qiyin. Ayniqsa, oshqozon infeksiyasi bilan og‘riyotganlar uchun bunday ovqatlar xavf tug‘dirishi tabiiy.
Qora shokoladning xususiyatlariQora shokolad antioksidantlar va minerallarga. Bu xususiyatni unga kakao beradi. Qora shokolad deganda tarkibida kamida 75% kakao saqlashi kerak. Qadoq ustiga yozilgan boʻladi va 75—99% gacha turlari bor.FOYDALARI: 🍫 Yuqori sifatli shokoladni tez-tez isteʼmol qilish axborotni qayta ishlash qobiliyatini, fikrlashni, ishchi xotirani yaxshilaydi. 🍫 Shokolad tarkibidagi flavonoidlar miyani tezroq ishlashiga yordam beradi va matematik hisob-kitoblarni amalga oshirishdagi qiyinchiliklarni yengillashtiradi. 🍫 Kakao magniy (Mg) elementiga boy. Bu esa tinchlantirish, qon bosimini tushirish va boshqa ijobiy oʻzgarishlarga sabab boʻladi. Foydali ekan deb koʻp iste’mol qilish kerak emas. Kunda 50 grammgacha yetarli boʻladi. Miya faoliyatini yaxshilaydi, yuz terisini taranglashtiradi: Qora shokoladning foydali xususiyatlariQora shokolad – bu kakao kukuni, kakao moyi va shakardan iborat bo‘lgan shokolad turi, ammo sut qo‘shilmaydi. U boshqa shokolad turlariga qaraganda foydali hisoblanadi, chunki tarkibida kakao ko‘p, shakar kam.Shokolad tarkibida kakao qancha ko‘p bo‘lsa shuncha achchiq ta’mga ega bo‘ladi. Tarkibida 70—80 foiz kakao bo‘lgan shokolad achchiq shokolad nomi bilan, tarkibida 50 foiz kakao bo‘lgan shokolad qora shokolad nomi bilan sotiladi. Achchiq shokolad foydaliroq hisoblanadi.U yuqori energiya manbasi bo‘lib, 100 gr achchiq shokolad deyarli 539 kkl tashkil qiladi.Tarkibida :hujayra tolasi — 7.4 gr;temir moddasi — 5.6 mgr;magniy — 133 mgr;fosfor — 170 mgr;kaliy — 360 mgr;kalsiy — 45 mgr;RR vitamini — 2.1 mgr;E vitamini — 0.9 mgr;B1, B2 vitaminlari — 0.7 mgrTadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, qora shokolad organizmga qondagi yog’lardan, yurak kasalliklari va stressgacha foyda keltiradi. Bunga qo’shimcha ravishda, qora shokoladning yana bir ma’lum foydasi, ya’ni kakao, miya funktsiyalariga foydali ta’sir ko’rsatadi. Tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, qora shokolad tarkibidagi kakao miya tomirlarini kengaytiradi va miyaga tezroq qon oqimini ta’minlaydi. Bu xotirani yaxshilaydi va ko’p narsalarni uzoq vaqt davomida saqlashni qo’llab-quvvatlaydi. Bundan tashqari, u o’z ichiga olgan kofein bilan diqqatni oshirishi mumkin.Kuniga qancha gramm shokolad iste’mol qilish mumkin?Belgilangan imtiyozlarni ta’minlash uchun eng yuqori kakao tarkibiga ega qora shokoladga ustunlik berish va iste’mol qilish me’yoriga rioya qilish kerak. Shuni esdan chiqarmaslik kerakki, shokolad juda mehr bilan iste’mol qilinadi va uning ko’plab afzalliklaridan tashqari tarkibida shakar ham mavjud. Tarkibida shakar borligi sababli, ayniqsa, diabet, semizlik va tish kasalliklari bilan og’rigan odamlar tomonidan ehtiyotkorlik bilan iste’mol qilinishi kerak.Kundalik iste’mol qilinadigan miqdor 60% li kakao bo’lgan qora shokoladning maksimal miqdori 20-30 g. Ushbu ko’rsatkichlar orasida qora shokolad iste’mol qilish yurak xastaliklaridan himoyalanishni ta’minlashi ma’lum. Shu bilan birga, boshqa imtiyozlarni ko’rish uchun ideal bo’lgan bu ko’rsatkichdan oshib ketmaslik kerak. To’g’ri qora shokoladli kakao nisbati, miqdori va inson uchun tavsiyalar uchun mutaxassis bilan maslahatlashish kerak.
