Glikemik indeks haqida

Glikemik indeks (GI)

Qonda glyukoza miqdorining o'zgarishiga taomdagi uglevodlarning ta'sirini nisbiy ko'rsatkichi.
Bu tushuncha 1981 yilda, Kanadaning Toronto universiteti professori, doktor A.Djenkins tomonidan kiritilgan
Glyukoza qabul qilgandan 2 soat o'tib qondagi qand miqdorini o'zgarishiga qarab belgilanadi. (Glyukozaning GI=100) Boshqa uglevodlarning shuncha miqdori qancha GI ga egaligiga qarab guruhlarga bo'lingan.
Misol: 100 g grechkada 72 g uglevod bor. Grechkani GI si 45 ga teng. Grechkada: 72x0.45=32,4 g glyukoza bor.
GI si past maxsulotlar GI si yuqorilariga nisbatan sekin so'riladi va qondagi qand miqdorini sekin oshiradi.
GI klassifikatsiyasini 2 xil varianti bor:
1. Ovqat maxsulotlari uchun:
• GI past: 55 va undan past
• GI o'rta: 56 - 69
• GI yuqori: 70+
2. Ovqat ratsioni uchun:
• GI past: 45 va undan past
• GI o'rta: 46 - 59
• GI yuqori: 60+
Qandli diabet, yurak qon-tomir kabi surunkali kasalliklarga chalinganlar past GI ga ega maxsulotlar iste'mol qilish kerak.
Glikemik indeks (GI)
Ovqatlanish
Glikemik indeks (GI)
“Mahalla va oila” ilmiy-tadqiqot instituti 02.04.2021
Qonda glyukoza miqdorining o’zgarishiga taomdagi uglevodlarning ta’sirini nisbiy ko’rsatkichi. Bu tushuncha 1981 yilda, Kanadaning Toronto universiteti professori, doktor A.Djenkins tomonidan kiritilgan. Glyukoza qabul qilgandan 2 soat o’tib qondagi qand miqdorini o’zgarishiga qarab belgilanadi. (Glyukozaning GI=100) Boshqa uglevodlarning shuncha miqdori qancha GI ga egaligiga qarab guruhlarga bo’lingan. Misol: 100 g grechkada 72 g uglevod bor. Grechkani GI si 45 ga teng. Grechkada: 72×0.45=32,4 g glyukoza bor. GI si past maxsulotlar GI si yuqorilariga nisbatan sekin so’riladi va qondagi qand miqdorini sekin oshiradi.
GI klassifikatsiyasini 2 xil varianti bor:
Ovqat maxsulotlari uchun:
GI past: 55 va undan past
GI o’rta: 56 – 69
GI yuqori: 70+
Ovqat ratsioni uchun:
GI past: 45 va undan past
GI o’rta: 46 – 59
GI yuqori: 60+
Qandli diabet, yurak qon-tomir kabi surunkali kasalliklarga chalinganlar past GI ga ega maxsulotlar iste’mol qilish kerak. Glikemik indeks (GI) ilmini bilish bizga qanday foydalar beradi?

• Diabetda, qondagi qand miqdorini oson nazorat qilish;

• Gestatsion diabetda, Xalqaro akusherlik va ginekologiya federatsiyasi tomonidan tavsiya qilingan;

• Normal tana vazniga ega bo’lish va uni ushlab turish;

• Xomiladorlikni sog’lom kechishi;

• Yurak salomatligini saqlash;

• Aqliy faoliyat potensialini oshirish;

• Sportdagi ko’rsatkichlarni oshirish;

• Ko’krak saratoni xavfini kamaytirish;

Glisemik indeks nima?

Glisemik indeks bu ma'lum bir oziq-ovqat tarkibidagi uglevodlarning tarkibi va turiga va ularning qondagi glyukoza darajasiga qanday ta'sir qilishiga qarab oziq-ovqatlarni tartibga soluvchi tasnif turidan boshqa narsa emas. Uzoq vaqt davomida glisemik indeks diabetga chalinganlar yoki vazn yo'qotish dietasida bo'lgan odamlar uchun o'ziga xos ko'rsatkich bo'lib, ular dietalarida qanday ovqatlardan voz kechish kerakligini ko'rsatadilar.

Mahsulotlar jadvali ularni past va yuqori glisemik indeksli mahsulotlarga ajratadi. Past glisemik indeksli oziq-ovqat mahsulotlariga ko'pchilik sabzavotlar misol bo'la oladi, yuqori glisemik indeksli ovqat esa oq nondir. Oziq-ovqatlar qon shakar darajasini qanchalik tez ko'tarishi bilan farqlanadi. Past indeksli ovqatlar qonda glyukoza miqdorini kamaytiradi va yuqori indeksli ovqatlar uni oshiradi.