
Turshak (o'rik qoqi) sining salomatlik uchun foydalari
Turshak haqida
Turshaklar vitaminga boy tarkibi bilan quritilgan mevalar orasida mashhurdir. Qizig‘i shundaki, quritilgan o‘rik yangi mevalardan ko‘ra sog‘lom va to‘yimli hisoblanadi, masalan, ular uch barobar ko‘p kletchatkaga ega. Komponentlarning konsentratsiyasi mahsulotni quritish jarayonida ortadi.
"O‘rik mevasining yangi uzilgani ham, quritilgani ham ko‘plab foydali moddalarni o‘z ichiga oladi: B, S, E, K vitaminlari, nikotin kislotasi, mikroelementlar (magniy, kalsiy, kaliy, temir, yod, fosfor), organik kislotalar (limon, qahrabo, olma kislotalari). O‘rik tarkibida, shuningdek, glyukoza, saxaroza, fruktoza, oshlovchi moddalar, pektinlar, flavonoidlar va biriktiruvchi to‘qimalar bor”,
O‘rik tarkibida 27 foiz qand, organik kislotalar, pektin, kraxmal, oshlovchi moddalar, temir, mis, kalsiy, magniy mikroelementlar, kaliy tuzlari, vitamin S, karotin bor.
Abu Ali ibn Sino o‘rik va uning turshagidan me’da-ichak faoliyatini yaxshilashda foydalangan bo‘lsa, xalq tabobatida xafaqon va yurak xastaliklarini davolashda ishlatilgan.
O‘rikning turshak suvi juda foydalidir. Turshakni yurak sanchig‘i, nafas yo‘llari yallig‘lanishi, ko‘kyo‘tal va isitmasi bor bemorlar muntazam is’temol qilishi lozim. O‘rik turshagidan quyidagi sharbatlarni tayyorlab iste’mol qilsangiz, tanangizni foydali va zarur moddalar bilan ta’minlaysiz.
O‘rik tarkibida 27 foiz qand, organik kislotalar, pektin, kraxmal, oshlovchi moddalar, temir, mis, kalsiy, magniy mikroelementlar, kaliy tuzlari, vitamin S, karotin bor.
Turshakning 10-14 donasini idishga solib, issiq suv bilan yuvib tashlang. Keyin chinni yoki sirli idishga turshakni ko‘mib turadigan qilib qaynoq suv quying. So‘ngra ustini yopib, sovugunicha tindirib qo‘ying. Turshak suvi tashnalikni qondirish bilan birga yurakni baquvvat qiladi.
Kuch va energiya beradi
Quritilgan o‘rik tarkibida kaliy, kalsiy, temir, natriy, fosfor, magniy va turli guruh vitaminlari mavjud hamda immunitetni mustahkamlaydi, energiyani oshiradi. Shuning uchun diyetologlar mashg‘ulotdan bir necha soat oldin quritilgan mevalarni iste’mol qilishni maslahat beradi.
Ko‘rish muammolarining oldini oladi
Quritilgan o‘rik A va E vitaminlarining tabiiy manbayi hisoblanadi. Parchalanish jarayonida beta-karotin faol moddaga aylanadi, u A va E vitaminlari bilan birgalikda ko‘z kasalliklarining oldini oladi. Yana bir pigment − karotenoid ko‘rish uchun muhim. Bu o‘simlik birikmasi ko‘zning to‘r pardasi va linzalarini himoya qiladi va hatto keksa odamlarda ham ko‘rish qobiliyatini yaxshilaydi .
Kamqonlikni bartaraf etadi
Ayniqsa, quritilgan mevalarni homilador ayollarning ratsioniga kiritish tavsiya etiladi. Agar kuniga taxminan 5 dona quritilgan o‘rikni iste’mol qilish qoidaga aylansa, unda tanada doimo yetishmayotgan vitaminlar o‘rni to‘ladi. Bundan tashqari, homilador ayollar anemiya rivojlanish xavfiga duch keladi. Ko‘pincha kamqonlik temirning yetishmasligi tufayli yuzaga keladi, quritilgan o‘rik esa uning zaxiralarini to‘ldiradi.
Yurak kasalliklaridan asraydi
Quritilgan o‘rik boshqa mevalarga qaraganda ko‘proq kaliyni o‘z ichiga oladi, shuning uchun u gipertoniya, yurak xuruji yoki insult bilan og‘rigan odamlar uchun ayniqsa foydalidir. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, mahsulotdan doimiy iste’mol qilish yuqori qon bosimini pasaytirishi va insult xavfini kamaytirishi mumkin.
Shuningdek, kaliy, elektrolit − tanadagi asab tugunlari va mushaklarning qisqarishini tartibga soluvchi ionli eritma bilan natriy o‘zaro ta’sirlashganda, u tanani kerakli miqdordagi suyuqlik bilan ta’minlaydi. Tanada suyuqlik qanchalik yaxshi bo‘lsa, toksinlar tezroq chiqariladi.
Suyaklarni mustahkamlaydi
Quritilgan mevalar keksalar uchun ham foydalidir, yoshi o‘tishi bilan suyakning mineral zichligi pasayadi, bu esa turli kasalliklarga olib keladi. Agar doimiy ravishda turshak iste’mol qilinsa, suyaklar mo‘rtlashishi kamayadi.
Nafas yo‘llarini tozalaydi
Magniy nafas olish yo‘llariga foydali ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu element yallig‘lanishga qarshi vosita sifatida qo‘llanadi, hujayralar yallig‘lanishining oldini oladi va nafas olishni osonlashtiradi.
Teri holatini yaxshilaydi
Antioksidant sifatida quritilgan mevalar erkin radikallarning zararlanish xavfini kamaytirish orqali terining tabiiy tuzilishini saqlab qolishga yordam beradi. Erkin radikallar sog‘lom hujayralar bilan bog‘lanib, hujayra devorlarini oksidlaydi va ularga zarar yetkazadi. Turshak iste’moli bilan ajinlar paydo bo‘lishini minimallashtirish va qarish jarayonini sekinlashtirish, shuningdek terining elastikligini oshirish mumkin.
To‘g‘ri quritilgan o‘rikni qanday tanlash kerak?
Quritilgan mevalarni sotib olayotganda, yorqin rangdagisini tanlash kerak emas. Ehtimol, u kimyoviy qo‘shimchalar, ta’m va rang beruvchi vosita tufayli yaxshi ko‘rinayotgandir. Shuningdek, tarkibi va ishlab chiqarish vaqtiga e’tibor berish lozim.
Shuni unutmaslik kerakki, quritilgan o‘riklar boshqa mahsulotlarning o‘rnini bosuvchi asosiy tarkibiy qism emas, balki ratsion uchun ajoyib qo‘shimcha hisoblanadi. Qolaversa, vazn kamaytirishni istaganlar turshaklarni iste’mol qilmagani yaxshiroq, chunki ular yuqori kaloriyaga ega. Kunlik tavsiya etiladigan miqdor 7-8 dona quritilgan o‘rik bo‘lib, bu tanaga zarar yetkazmaydi va barcha yetishmayotgan zahiralarni to‘ldiradi, eng muhimi, hazm qilish jarayoni va jigarni tozalashga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
Uglevodlarning ortishi
Asosan quritilgan o‘rik tarkibida juda katta miqdorda shakar saqlanib qoladi. Yangi uzilgan o‘riklar yuqori glikemik indeksga ega. Agar sizda qand kasalligi aniqlangan bo‘lsa, o‘rik qoqisini kamroq iste’mol qilganingiz maqul.
Homiladorlikni yengil o’tishi
- Quritilgan oʼrik (turshak) qon tomirlarini kengaytiradi va homiladorlikni yengil oʼtishida yordam beradi.
- Quritilgan oʼrik magniy va kaliyga boy boʼlib, qon devorlarining spazmlarini yengillashtiradi, qon oqimi yaxshilanadi va qon bosimi pasayadi. Buyraklar va yurak ishiga ijobiy taʼsir koʼrsatadi.
- Quritilgan oʼrik homilador ayollar uchun ayniqsa muhimdir. Bachadonning tonusini oshishini oldini oladi, stressni yengillashtiradi va qondagi gemoglobin darajasini oshiradi.