
Uzum va uning foydalari
Uzum
Uzum eng mashhur yoz mevalaridan biridir. Insoniyat uzumni ming yillar davomida iste’mol qiladi, chunki mevalar doimo ovqatlanishda muhim rol o’ynagan. Ko’pgina qadimgi yunon rasmlarida uzum tasvirlangan, ammo qadimgi yunonlarning ovqatlanishi va turmush tarzida uzum va sharobning ahamiyati haqida tarixiy ma’lumotlar ham mavjud. Bugungi kunda uzum iste’moli nafaqat uning ta’mi, ajoyib ozuqaviy qiymati uchun ham odamlar uzum va uzum mahsulotlarini iste’mol qiladi.
Uzumning sog'lik uchun bir nechta foydalari bor. Ularning ba'zilarini keltirib o'taman:
Uzum danaklarida A, Ye va K vitaminlari, tabiiy moylar saqlanadi. Bu moddalarning barchasi hujayralarning mustahkamlanishi va yoshartiruvchi effektga olib keladi. Shu sababli uzumni danaklari bilan yegan ma'qulroq, shunda u ko‘p foyda keltiradi.Bundan tashqari, uzumda o‘simlik estrogenlari guruhiga kiruvchi modda – resveratol bor. U qondagi xolesterin va tomirdagi yallig‘lanish jarayonlari darajasini pasaytiradi. Uzumda muhim fenol birikmalar: qahva kislotasi, kversetin va miretsetin mavjud. Ba'zi tadqiqotlarga ko‘ra, bu moddalar organizmni saraton rivojlanishidan himoyalaydi.Uzum, shuningdek, barcha tana a'zolariga yaxshi ta'sir qiladi. Undagi biriktiruvchi to‘qima ovqat hazm qilishda yordam beradi, minerallar esa asab tizimiga ijobiy ta'sirga ega. Shifokorlar uzumdan kuniga 150-250 gramm iste'mol qilishni tavsiya qilishadi. Shifokorlarning ta'kidlashicha, uzumning qoraroq turlarini iste'mol qilgan ma'qulroq, chunki ularda ko‘proq antioksidantlar saqlanadi.
Xususiyatlari
1. Antioksidant xususiyatlari
Uzumlar tarkibida vitamin C, vitamin E, flavonoidlar va resveratrol kabi kuchli antioksidantlar mavjud. Bu moddalar organizmni erkin radikallardan himoya qiladi va qarish jarayonini sekinlashtiradi.
2. Yurak salomatligini qo'llab-quvvatlash
Uzum yurakni mustahkamlashga yordam beradigan potentsialga ega. Resveratrol, ayniqsa, qon tomirlarini kengaytirib, qon bosimini pasaytirishga yordam beradi va qon aylanishini yaxshilaydi.
3. Qon shakarini nazorat qilish
Uzum tarkibida tabiiy shakarlar bor, lekin bu shakarlar glisemik indeksining pastligi bilan ajralib turadi, bu esa qon shakarini tez oshirishga olib kelmaydi. Shuning uchun uzum diabetiklar uchun ham foydali bo'lishi mumkin.
4. Ichak salomatligi
Uzumlar tarkibida kletchatka mavjud, bu esa hazm qilish tizimini yaxshilashga yordam beradi va ichak faoliyatini normallashtiradi.
5. Immun tizimini kuchaytirish
Uzumda mavjud bo'lgan vitamin C, immun tizimini qo'llab-quvvatlashga yordam beradi va infeksiyalarga qarshi kurashda muhim rol o'ynaydi.
6. Terini sog'lomlashtirish
Uzumning tarkibidagi antioksidantlar teri hujayralarini himoya qiladi, uning elastikligini oshiradi va erkaklar ham, ayollar ham uchun foydali bo'lishi mumkin.
7. Siqilish va yallig'lanishni kamaytirish
Uzumlar yallig'lanishni kamaytiruvchi xususiyatlarga ega va mushaklardagi og'riq va shishishni kamaytirishga yordam beradi.
Ushbu foydalar uzumning turli xil turlariga bog'liq bo'lishi mumkin, ammo umumiy ravishda, uzum sog'lom turmush tarzining bir qismi sifatida tavsiya etiladi.
Ogohlantirish
Uzum, ko'plab foydalari bo'lishiga qaramay, ba'zi hollarda zararli bo'lishi mumkin. Uning zararli ta'sirlari quyidagicha:
1. Shakar miqdori yuqori
Uzumda tabiiy shakar (fruktoza) miqdori yuqori bo'lishi mumkin, bu esa ortiqcha iste'mol qilinganida qon shakarini oshirishi va diabet yoki vazn ortishini keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun shakarni cheklash kerak bo'lgan odamlar ehtiyot bo'lishlari lozim.
2. Alergiya
Ba'zi odamlar uzumga nisbatan allergik reaktsiya ko'rsatishi mumkin. Bunday reaktsiyalar qichishish, toshmalar, shishish yoki nafas olish qiyinlishuvi kabi alomatlar bilan namoyon bo'lishi mumkin.
3. Xom uzum va toksinlar
Xom uzumda turli toksinlar yoki pestitsidlar mavjud bo'lishi mumkin, ayniqsa agar ularni to'g'ri yuvmasangiz. Shuning uchun organik uzumlarni tanlash yoki uzumni yaxshilab yuvish zarur.
4. Bosh og'rig'i va ichki bezovtalik
Ba'zi odamlar uzum iste'mol qilganda oshqozon bezovtaligini yoki bosh og'rig'ini sezishlari mumkin, bu esa uni me'yorida iste'mol qilishni talab qiladi.
5. Bolalar uchun ehtiyotkorlik
Kichik yoshdagi bolalar uchun uzumni ehtiyotkorlik bilan berish kerak, chunki kichik uzum donalari bo'laklarga bo'linib, bolalar uchun to'siqlarni keltirib chiqarishi mumkin.
Umuman olganda, uzumni me'yorida va to'g'ri yuvib iste'mol qilish zarur. Agar sizda aniq bir salomatlik muammosi bo'lsa, uzumni iste'mol qilishdan oldin shifokor bilan maslahatlashish tavsiya etiladi.